Feiten en cijfers over schade door graafwerkzaamheden 2020

Bij het tot stand komen van de Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten en netwerken (WIBON, voorheen WION) is rekening gehouden met wensen van de graafketen. Met name de wens om het maatschappelijk vraagstuk van verstoringen van de levenszekerheid van essentiële diensten, zoals water, gas, data en elektriciteit, voornamelijk zelfstandig op te lossen. De wetgever heeft destijds daarom de graafketen ruimte gegeven voor de invulling van de normen ‘zorgvuldig opdrachtgeven’ en ‘zorgvuldig graven’.

Na bijna 13 jaar concludeert de toezichthouder dat de graafketen, vertegenwoordigd door het Kabel en Leidingoverleg (KLO), er weliswaar in is geslaagd om gemeenschappelijk de norm voor de inrichting van een zorgvuldig graafproces op te stellen, maar dat het in de praktijk doorvoeren van dit kader nog niet voldoende lukt. Deze norm, de CROW500, is sinds 1 januari 2017 van kracht en hierin staat wat een zorgvuldig graafproces inhoudt.

Als de graafketen CROW500-proof is treden enkel nog de onvermijdbare graafschades op, waardoor de continuïteit van de levering van essentiële diensten beter gewaarborgd is. Voorkomen van graafschades draagt ook bij aan de persoonlijke veiligheid van het graafteam en leefomgeving.

Agentschap Telecom gaf in 2019, ruim twee jaar na het van kracht worden van de CROW500, tijdens een symposium van het KLO aan dat het vertrouwen in het zelfoplossend vermogen van de graafketen wel een einddatum kent, namelijk 1 januari 2022. Het KLO is vervolgens gestart met het programma C5P, dat een verankering van de CROW500 in de sector voor 1 januari 2022 mogelijk moet maken.

We zijn nu bijna 1,5 jaar verder en de graafschades over het jaar 2020 laten zien dat het aantal graafschades met ruim 10% gestegen is t.o.v. 2019. In totaal zijn er in 2020 45102 (teldatum 1 maart 2021) schades gerapporteerd. Ook in 2020 is het aantal graafmeldingen en calamiteitenmeldingen met ruim 7 % gestegen. Hiermee is de kans op graafschade licht toegenomen t.o.v. 2019.

Terugkijkend naar de cijfers van de afgelopen 5 jaar lijkt het of de graafketen er wel in slaagt om een stabilisatie van de kans op graafschade te bewerkstelligen maar is van de verwachte trendbreuk geen sprake.

De schadegegevens laten ook zien dat in meer dan 30% van de graafschades wordt aangegeven dat de schade is veroorzaakt door onzorgvuldig graven door de grondroerder. Dat zijn dus zeker 15.000 graafschades die vermeden hadden kunnen worden.

Over ruim 6 maanden is het 1 januari 2022 en het belang om zorgvuldig te graven is alleen maar toegenomen. Zeker nu duidelijk is dat door de maatregelen voor de energietransitie, de klimaatadaptatie en verdere verglazing voor de uitrol van 5G het aantal graafbewegingen alleen maar verder zal toenemen.

De toezichthouder wil daarom op korte termijn samen met de wetgever en de graafketen bespreken welke drempels een trendbreuk verhinderen en de huidige uitgangspunten, die moeten leiden tot een zorgvuldig graafproces, herijken. Het gaat er hierbij niet om de vinger te wijzen, maar om te zorgen dat gezamenlijk, op basis van de huidige inzichten, voor die taak en rolverdeling gekozen wordt die recht doet aan een doelmatige oplossing voor dit maatschappelijk probleem.

KLIC	2020*	2019	2018	2017	2016
Aantal netbeheerders dat schade dient te registreren	1.154	1.169	1.130	1.098	1.089
Aantal netbeheerders dat een schaderapportage heeft opgeleverd over periode	1.087	1.069	1.050	1.039	1.047
Aantal netbeheerders dat opgeeft graafschade te hebben gehad in periode	227	204	216	182	184
Aantal schades dat is opgevoerd door netbeheerders	45.102	40.561	41.519	33.393	34.623
Aantal schades waarvan het KLIC-nummer bekend is bij de netbeheerder	31.517	29.514	29.177	21.879	21.919
Totale directe schadekosten (reparatie van het net)	€ 38,4 mln	€ 33,2 mln	€ 34,7 mln	€ 25,3 mln	€ 26,9 mln
Gemiddelde directe schadekosten per schadegeval	€ 851	€ 820	€ 835	€ 758	€ 777