Energietransitie en digitale ecosystemen: wie heeft welke rol?

1    00:00:18:14    00:00:22:11
Een welgemeend goedemorgen.
Fijn dat u kijkt.

2    00:00:22:14    00:00:25:02
Van harte welkom bij
Opstap Naar Weerbaarheid.

3    00:00:25:05    00:00:28:07
Het symposium van het Agentschap Telecom.

4    00:00:28:10    00:00:32:24
Een symposium dat gaat over
energietransitie en digitalisering.

5    00:00:33:02    00:00:35:01
En dan vooral die samenhang.

6    00:00:35:04    00:00:39:05
Daar gaan we het met elkaar interactief
vandaag de hele dag over hebben.

7    00:00:39:08    00:00:43:20
Mijn naam is Maarten Bouwhuis, ik werk als
dagvoorzitter, in coronatijd vooral online.

8    00:00:43:23    00:00:46:06
En dus zijn we vandaag ook online bij u.

9    00:00:46:09    00:00:49:03
En daarnaast werk ik als presentator
bij BNR nieuwsradio.

10    00:00:49:06    00:00:51:17
Daar presenteer ik nu het programma
Vastgoed Gezocht.

11    00:00:51:20    00:00:53:15
Wat er in de vastgoedwereld gebeurt...

12    00:00:53:18    00:00:58:05
ook dat heeft te maken met energietransitie
en digitalisering. Komt allemaal samen.

13    00:00:58:08    00:01:00:01
Naast mij zit Angeline van Dijk.

14    00:01:00:04    00:01:02:18
Directeur hoofdinspecteur
van het Agentschap Telecom.

15    00:01:02:21    00:01:07:14
Zoals u weet, ook een beetje de gastvrouw
van vandaag. Dag Angeline. Goedemorgen.

16    00:01:07:17    00:01:11:11
Goedemorgen en welkom allemaal.
-Mooie dag voor de boeg.

17    00:01:11:14    00:01:14:03
Een hele dag met een divers programma.

18    00:01:14:06    00:01:17:04
Jullie dachten, we pakken breed uit?
-Zeker.

19    00:01:17:07    00:01:22:15
Digitalisering is een onderwerp
wat ieder huishouden in Nederland raakt.

20    00:01:22:18    00:01:24:20
Achter iedere voordeur
heb je ermee te maken.

21    00:01:24:23    00:01:28:20
Ieder bedrijf
heeft met digitalisering van doen.

22    00:01:28:23    00:01:33:13
Het is randvoorwaardelijk voor
economische groei, sociale ontwikkeling.

23    00:01:33:16    00:01:37:15
Maar digitalisering en energietransitie
kun je niet los van elkaar zien.

24    00:01:37:18    00:01:41:15
Daar wilden we aandacht voor vragen en ook
aandacht aan besteden als toezichthouder.

25    00:01:41:18    00:01:43:24
Ja, dus we maken het groot...

26    00:01:44:02    00:01:47:10
maar we gaan wel proberen
het in het programma tastbaar te maken.

27    00:01:47:13    00:01:50:11
Concreet, ja.
-Daar ben ik blij om.

28    00:01:50:14    00:01:53:18
Om dat te concretiseren,
ik hou altijd wel van de actualiteit.

29    00:01:53:21    00:01:58:15
Mijn collega's van het FD brengen
natuurlijk elke dag de roze krant uit.

30    00:01:58:18    00:02:01:08
En vandaag lezen we
gewoon al op pagina twee:

31    00:02:01:11    00:02:05:08
Klimaatdoel voor zon- en windparken
snel in zicht.

32    00:02:05:11    00:02:08:01
Goed nieuws in de krant,
dat is altijd fijn.

33    00:02:08:04    00:02:10:18
Klimaatdoel voor zon- en windparken
snel in zicht.

34    00:02:10:21    00:02:14:15
Dat gaat over de zonneparken die
overal in Nederland gebouwd kunnen worden.

35    00:02:14:18    00:02:17:15
Want de vergunningsaanvragen
lopen eigenlijk best wel goed.

36    00:02:17:18    00:02:20:08
Er zit veel in de pijplijn richting 2030.

37    00:02:20:11    00:02:23:20
Gaat over de windparken op het land,
Angeline, maar het gaat ook over...

38    00:02:23:23    00:02:26:17
en dat wordt concreet opgeschreven
in dit artikel vandaag...

39    00:02:26:20    00:02:32:02
dat het netwerk waarover al die stroom
heen en weer gebracht moet gaan worden...

40    00:02:32:05    00:02:35:24
nog wel flink uitgebreid moet worden
en dan is mijn digitaliseringsvraag direct:

41    00:02:36:02    00:02:39:18
Dat moeten we dan wel slim doen.
-Zeker. Dat moeten we zeker slim doen.

42    00:02:39:21    00:02:43:01
Het mooie is, daar gaat straks ook
een van onze workshops over.

43    00:02:43:04    00:02:49:09
Over slimme elektriciteitsnetwerken,
hoe leg je ze ook veilig aan.

44    00:02:49:12    00:02:52:01
Duurzaamheid is hier
een belangrijk onderwerp.

45    00:02:52:04    00:02:58:02
Is de digitalisering nou eigenlijk
vriend of vijand van de duurzaamheid?

46    00:02:58:05    00:02:59:19
Ook een workshop.

47    00:02:59:22    00:03:03:08
Omdat je met die digitalisering
ook steeds meer stroom verbruikt...

48    00:03:03:11    00:03:06:03
waardoor het een vijand van vergroening is?
-Bijvoorbeeld.

49    00:03:06:06    00:03:09:17
Zoals de datacenters van facebook
in de polder, dat soort voorbeelden.

50    00:03:09:20    00:03:15:06
Juist. En die datacenters
moeten ook in 2030 energieneutraal zijn.

51    00:03:15:09    00:03:18:17
Ja, en facebook wil hem
al wel wat eerder gebouwd hebben.

52    00:03:18:20    00:03:23:17
Precies, precies. Maar zo zie je,
het raakt gelijk het onderwerp.

53    00:03:23:20    00:03:27:02
Tastbaar en uitbreiding
van zo'n energienetwerk...

54    00:03:27:05    00:03:31:24
daar heb je ook digitalisering voor nodig,
er moet data verzameld worden.

55    00:03:32:02    00:03:36:00
De consument wordt ook vaak ingezet
tegenwoordig...

56    00:03:36:03    00:03:38:20
in het terugverdienen van de stroom.

57    00:03:38:23    00:03:43:04
Hoe organiseer je die piekbelastingen
met elkaar, veel achterweg.

58    00:03:43:07    00:03:45:20
Het simpele voorbeeld
dat de zonnecellen op mijn dak...

59    00:03:45:23    00:03:49:17
Ik heb ze, ik heb er tien. Ben ik blij mee,
dat zal vandaag wel vaker terugkomen.

60    00:03:49:20    00:03:52:11
Die zonnecellen gaan stroom terugleveren
aan het net.

61    00:03:52:14    00:03:55:20
We doen net of dat heel normaal is,
maar dat is vrij ingewikkeld.

62    00:03:55:23    00:03:58:13
En je wil dat digitaal slim doen.
-Dat wil je slim doen.

63    00:03:58:16    00:04:01:24
En je wil ook dat het zorgvuldig
gemeten wordt.

64    00:04:02:02    00:04:05:13
Daar kijken we als toezichthouder ook naar.
Dat zijn onderwerpen...

65    00:04:05:16    00:04:09:15
Of de stroom die we terugleveren wel klopt
met wat er in de administratie staat?

66    00:04:09:18    00:04:14:08
Er zijn slimme meters
en die moeten wel nauwkeurig meten.

67    00:04:14:11    00:04:18:05
En het meetapparaat zelf moet natuurlijk
ook aan allerlei eisen voldoen.

68    00:04:18:08    00:04:21:23
En in ieder geval cyberveilig zijn,
om maar eens een onderwerp te noemen.

69    00:04:22:01    00:04:25:06
We gaan het vandaag ook hebben
over laadpalen van elektrische auto's.

70    00:04:25:09    00:04:29:04
Velen van jullie hebben al een elektrische
auto, misschien een eigen laadpaal.

71    00:04:29:07    00:04:32:12
Maar goed, we bekijken dat natuurlijk
voor het bredere plaatje.

72    00:04:32:15    00:04:35:18
Niet alleen maar voor de individuele
consument die toevallig kijkt.

73    00:04:35:21    00:04:39:10
Die breedheid van het onderwerp,
waarom kiest het agentschap daarvoor?

74    00:04:39:13    00:04:41:07
Waarom is dat belangrijk voor jullie?

75    00:04:41:10    00:04:44:12
Omdat wij werken vanuit
de maatschappelijke opgave.

76    00:04:44:15    00:04:47:03
En digitalisering is een onderwerp,
zeg ik weleens...

77    00:04:47:06    00:04:50:13
wat eigenlijk heel veel sectoren raakt.

78    00:04:50:16    00:04:55:21
Je kunt niet zeggen, digitalisering
is een one point of view toezicht.

79    00:04:55:24    00:05:01:04
Dan heb je de breedte nodig en samenwerking
ook met allerlei andere sectoren.

80    00:05:01:07    00:05:03:12
Onder andere ook de energiesector.

81    00:05:03:15    00:05:09:04
We zijn toezichthouder op de telecom- en
de energiesector. Vitale infrastructuren.

82    00:05:09:07    00:05:13:08
We kijken naar continuïteit,
beschikbaarheid, vertrouwen in het netwerk.

83    00:05:13:11    00:05:16:02
Leveringszekerheid.
-Jullie houden toezicht op beide sectoren.

84    00:05:16:05    00:05:18:00
Ja.
-Ja, en we hebben ook kijkers...

85    00:05:18:03    00:05:20:13
uit beide sectoren
en waarschijnlijk nog wel breder.

86    00:05:20:16    00:05:26:14
Ik heb gezien in de deelnemerslijst
dat er een breed scala zit...

87    00:05:26:17    00:05:30:21
van juist de gedachte van,
dat zeggen wij weleens...

88    00:05:30:24    00:05:33:02
dat je met elkaar een ecosysteem vormt.

89    00:05:33:05    00:05:37:05
Gaan we het straks in het eerste webinar
over hebben, wat betekent dat precies?

90    00:05:37:08    00:05:40:22
Maar de afhankelijkheden van elkaar
om het met elkaar te laten werken...

91    00:05:41:00    00:05:44:17
en doelstellingen te halen, zowel die
digitale doelstellingen die we hebben...

92    00:05:44:20    00:05:46:21
maar ook in die energietransitie
-Juist.

93    00:05:46:24    00:05:50:21
En ook die rol van toezichthouder, waarin
je toch soms best je tanden laat zien...

94    00:05:50:24    00:05:55:08
die moeten we niet onbenoemd laten.
-Die moeten we niet onbenoemd laten.

95    00:05:55:11    00:05:58:23
En wij weten heel goed als toezichthouder,
wij kunnen dat niet alleen.

96    00:05:59:01    00:06:03:01
Wij zijn wel degenen
die ingrepen kunnen doen.

97    00:06:03:04    00:06:08:16
Bij bedrijven of bij burgers
of bij fabrikanten of leveranciers.

98    00:06:08:19    00:06:13:07
Maar we zijn een toezichthouder, zeg ik
weleens, die aan de voorkant wil zitten.

99    00:06:13:10    00:06:17:13
Wil agenderen, signaleren en ook
het debat openen over dit onderwerp.

100    00:06:17:16    00:06:19:19
En dat doen we met dit webinar.
-Juist.

101    00:06:19:22    00:06:23:22
Dus daarmee is dit webinar invulling geven
aan, zoals je dat dan noemt, de voorkant.

102    00:06:24:00    00:06:26:24
Niet alleen maar achteraf corrigeren.

103    00:06:27:02    00:06:29:05
En als het dan over digitalisering gaat...

104    00:06:29:08    00:06:33:22
door corona zijn we via het beeldscherm
bij je. Dat heeft allerlei voordelen.

105    00:06:34:00    00:06:36:18
Het nadeel is natuurlijk,
we kunnen elkaar niet ontmoeten.

106    00:06:36:21    00:06:40:06
De hand schudden, zoals twee jaar geleden,
maar het heeft ook voordelen.

107    00:06:40:09    00:06:43:18
Je bent rustig opgestaan vandaag,
je hebt al een uur je mail kunnen doen.

108    00:06:43:21    00:06:46:20
Nu dus de focus op het symposium.
En je hebt je eigen koffie.

109    00:06:46:23    00:06:50:04
Allemaal voordelen. Hoewel de koffie
in de studio goed voor elkaar is.

110    00:06:50:07    00:06:53:15
Ik moet zeggen, fantastisch.
-Maar jullie hebben ook gezegd...

111    00:06:53:18    00:06:57:02
we willen toch kijken of mensen
elkaar kunnen ontmoeten de hele dag door.

112    00:06:57:05    00:07:01:13
Ja, na ieder webinar is er de mogelijkheid
om elkaar online te ontmoeten.

113    00:07:01:16    00:07:05:12
Als ware het een symposium
en je komt elkaar even tegen in de gang.

114    00:07:05:15    00:07:10:09
De gang-talk, zo belangrijk ook
om ideeën uit te wisselen.

115    00:07:10:12    00:07:13:01
Dus die mogelijkheid is er
na ieder webinar.

116    00:07:13:04    00:07:16:22
Juist, oké. Dat gaan we allemaal uitleggen,
hoe je dat dan doet.

117    00:07:17:00    00:07:20:17
Maar ik zou zeggen,
kijk dus niet alleen de tafelgesprekken.

118    00:07:20:20    00:07:23:11
Maar ontmoet elkaar juist ook online.

119    00:07:23:14    00:07:27:18
Zoals gezegd, met je eigen kopje koffie
en zonder mondkapje straks. Ook prettig.

120    00:07:27:21    00:07:31:04
Honderden mensen hebben zich aangemeld,
dus daar mogen we trots op zijn.

121    00:07:31:07    00:07:33:09
Dat is een grote groep geworden.
-Supertrots.

122    00:07:33:12    00:07:35:20
Het geeft ook de relevantie
van het onderwerp aan.

123    00:07:35:23    00:07:41:05
En ik hoop op een hele mooie dag
met elkaar en veel kennisuitwisseling.

124    00:07:41:08    00:07:45:07
Elkaar leren kennen, opzoeken,
want daar moeten we het ook van hebben.

125    00:07:45:10    00:07:51:21
Die gedachte, netwerken, kennis delen
en op die manier concreet ook doelen halen.

126    00:07:51:24    00:07:54:05
We gaan ons opmaken
voor het eerste tafelgesprek.

127    00:07:54:08    00:07:57:21
De gasten zitten al klaar, maar ik wil
iemand anders aan jullie voorstellen.

128    00:07:57:24    00:08:01:21
Namelijk de man die de hele dag
de interactie zal verzorgen.

129    00:08:01:24    00:08:05:05
Want we willen deze dag samen doen,
interactief doen.

130    00:08:05:08    00:08:08:04
Dat betekent, je kunt de hele dag door
al je vragen stellen.

131    00:08:08:07    00:08:11:05
We hebben ook af en toe vragen aan jou
via de polls.

132    00:08:11:08    00:08:16:22
En Eelco Vriezekolk van het Agentschap
Telecom is hier naar onze studio gekomen...

133    00:08:17:00    00:08:22:23
om als sidekick en toch een beetje
de master of the interaction mij te helpen.

134    00:08:23:01    00:08:26:07
Daar ben ik ongelooflijk blij mee,
dus ik geef graag Eelco de vloer...

135    00:08:26:10    00:08:29:12
om uit te leggen hoe dat allemaal werkt.

136    00:08:29:15    00:08:34:00
Goedemorgen, mijn naam is Eelco Vriezekolk
en ik ben vandaag uw stem aan tafel.

137    00:08:34:03    00:08:37:13
Terwijl Maarten en Angeline
zich naar de gesprekstafel begeven...

138    00:08:37:16    00:08:40:15
leg ik alvast uit hoe u mee kunt doen
vandaag in dit webinar.

139    00:08:40:18    00:08:43:11
Want we maken het graag interactief.

140    00:08:43:14    00:08:46:17
Nou, allereerst ziet u naast dit scherm
een chatfunctie.

141    00:08:46:20    00:08:51:21
Typ hierin al uw vragen of opmerkingen
of andere aanvullingen op het tafelgesprek.

142    00:08:51:24    00:08:54:04
Dus alles wat u wilt inbrengen
in het gesprek...

143    00:08:54:07    00:08:56:20
kunt u doen door het
in de chatfunctie te typen.

144    00:08:56:23    00:08:59:23
Ik breng het dan in hier aan tafel
en om mij daarbij te helpen...

145    00:09:00:01    00:09:05:19
zit er een heel team van moderatoren klaar
achter mij. Dat is één, de chatfunctie.

146    00:09:05:22    00:09:08:16
De tweede belangrijke is de peilingen
die we af en toe doen.

147    00:09:08:19    00:09:10:20
Want we willen ook weten
wat uw mening is...

148    00:09:10:23    00:09:13:17
en die willen we zetten
naast die van de sprekers aan tafel.

149    00:09:13:20    00:09:16:24
De makkelijkste manier om dat uit te leggen
is om ermee te beginnen.

150    00:09:17:02    00:09:21:08
Dus ik wil graag de eerste poll openen.
Daar starten we dan maar meteen even mee.

151    00:09:21:11    00:09:23:03
Die verschijnt automatisch in beeld.

152    00:09:23:06    00:09:26:10
Dus als het goed is,
ziet u die nu naast dit beeld staan.

153    00:09:26:13    00:09:28:09
En de vraag luidt als volgt:

154    00:09:28:12    00:09:32:22
Hoe heeft u in uw dagelijks werk
te maken met de energietransitie?

155    00:09:33:00    00:09:37:11
Klik op antwoord A als u denkt: Daar heb
ik eigenlijk helemaal niets mee van doen.

156    00:09:37:14    00:09:40:15
Klik op antwoord B
als dat af en toe in uw werk terugkomt.

157    00:09:40:18    00:09:42:05
Of klik op C als u denkt:

158    00:09:42:08    00:09:45:19
Dat is mijn dagelijkse werk.
Daar verdien ik mijn boterham juist mee.

159    00:09:45:22    00:09:48:08
Voor de eerlijkheid
hebben we een optie D toegevoegd.

160    00:09:48:11    00:09:52:11
Heeft u werkelijk geen idee of u in uw werk
met de energietransitie te maken heeft...

161    00:09:52:14    00:09:55:19
dan hebben we optie D,
dat is voor u de meest geschikte.

162    00:09:55:22    00:09:59:13
Dus maak nu uw keuze
en klik op A of B of C.

163    00:09:59:16    00:10:03:09
En ik zie de antwoorden binnenkomen.
Misschien ziet u ze ook al wel binnenkomen.

164    00:10:03:12    00:10:05:22
Maak uw keuze vooral snel.
Wacht daar niet lang mee.

165    00:10:06:00    00:10:09:04
We willen het tempo er graag inhouden,
dus maak nu de keuze.

166    00:10:09:07    00:10:14:14
Ik stop nu de poll, dan kunnen we eventjes
allemaal naar de antwoorden kijken.

167    00:10:14:17    00:10:19:03
Een klein aantal mensen zegt: Nou, ik heb
hier eigenlijk helemaal niks mee van doen.

168    00:10:19:06    00:10:21:19
Ongeveer een derde zegt:
Af en toe of dagelijks.

169    00:10:21:22    00:10:27:06
En er is maar een eenzame persoon die zegt:
Ik heb hier helemaal geen idee over.

170    00:10:27:09    00:10:31:01
Maarten, wat vinden we daarvan?
-Ja, dank je wel, Eelco.

171    00:10:31:04    00:10:34:05
Fijn dat je op deze manier bij ons bent.
Stel dus je vragen.

172    00:10:34:08    00:10:38:13
Dan komen ze bij Eelco binnen.
Ja, wat vinden we van die uitslag?

173    00:10:38:16    00:10:42:18
Ja, zelden tot nooit,
11 van de 73, dus 15 procent.

174    00:10:42:21    00:10:47:08
Nou ja, en eigenlijk een iemand,
dat is buiten de standaarddeviaties...

175    00:10:47:11    00:10:51:10
dus dat is eigenlijk verwaarloosbaar.
Althans, statistiek havo 3.

176    00:10:51:13    00:10:54:09
Nogmaals dank je wel, Eelco.

177    00:10:54:12    00:10:58:00
Dit eerste webinar,
energietransitie en digitale ecosystemen.

178    00:10:58:03    00:11:02:18
Wie heeft welke rol? Dat is de centrale
titel, daarvoor ben je aangehaakt.

179    00:11:02:21    00:11:06:24
Fijn dat je kijkt. Kom je net binnen omdat
je de opening nog eventjes gemist had.

180    00:11:07:02    00:11:09:20
Je koffiemachine had vertraging,
hij moest nog doorspoelen.

181    00:11:09:23    00:11:12:21
Mijn naam is Maarten Bouwhuis,
uw host van de webinars vandaag.

182    00:11:12:24    00:11:15:09
Opstap Naar Weerbaarheid
van het Agentschap Telecom.

183    00:11:15:12    00:11:18:18
En Eelco Vriezekolk is dus hier
om mij te helpen met de interactie.

184    00:11:18:21    00:11:22:03
Bij mij aan tafel voor dit eerste webinar
Angeline van Dijk.

185    00:11:22:06    00:11:25:03
Directeur hoofdinspecteur
van het Agentschap Telecom...

186    00:11:25:06    00:11:28:05
die ik net ook al eventjes sprak.
Angeline, welkom. Goedemorgen.

187    00:11:28:08    00:11:34:09
Klaas Hommes, directeur beheerder
afsprakenstelsel en verbonden aan TenneT.

188    00:11:34:12    00:11:39:06
Niet onbelangrijk. Bart van der Linden,
directeur Digital EcoSystems Institute.

189    00:11:39:09    00:11:43:20
Wat zegt u? Digital EcoSystems Institute.
Bart van der Linden, wat is dat?

190    00:11:43:23    00:11:45:10
Goedemorgen.
-Goedemorgen.

191    00:11:45:13    00:11:48:08
Wat is dat? Dat is een instituut
waar we aan de slag zijn...

192    00:11:48:11    00:11:53:00
dus praktijkgericht bezig willen zijn
met organisatie overstijgende onderwerpen.

193    00:11:53:03    00:11:57:00
Waar digitaliseren een onderdeel van is,
een belangrijk component van is.

194    00:11:57:03    00:12:01:07
Ja, dat klinkt heel breed en groot
en heel veelomvattend.

195    00:12:01:10    00:12:04:13
Klopt, dus we hebben ook
verschillende thema's.

196    00:12:04:16    00:12:07:10
Het thema Smart City,
het thema Corporate IT en Platforms.

197    00:12:07:13    00:12:11:20
Dus binnen verschillende thema's
zijn we heel gericht bezig...

198    00:12:11:23    00:12:15:09
om bepaalde onderwerpen om te keren...

199    00:12:15:12    00:12:19:16
uit te dokteren met elkaar,
met verschillende organisaties.

200    00:12:19:19    00:12:23:17
Nou, we gaan in gesprek
over die ecosystemen.

201    00:12:23:20    00:12:27:18
Wat dat dan eigenlijk zijn,
ook in relatie tot de energietransitie.

202    00:12:27:21    00:12:29:08
En wie heeft dan welke rol?

203    00:12:29:11    00:12:32:10
Dat gaan we proberen voor jullie
zo duidelijk mogelijk te maken.

204    00:12:32:13    00:12:36:05
Ja, Klaas Hommes, heeft je dagelijkse werk
met de energietransitie te maken?

205    00:12:36:08    00:12:39:24
Nou, het antwoord bij jou is dagelijks.
-Ja, dat is niet zo ingewikkeld.

206    00:12:40:02    00:12:43:08
Maar onze kijkers zeggen
15 procent zelden tot nooit.

207    00:12:43:11    00:12:47:11
Kan dat eigenlijk, dat je werk doet
waarbij je er niet zoveel mee bezig bent?

208    00:12:47:14    00:12:51:10
Nou, ik denk dat men niet beseft dat je
toch met energietransitie te maken hebt.

209    00:12:51:13    00:12:54:04
We hebben toch heel veel
met energietransitie te maken.

210    00:12:54:07    00:12:58:15
Waar zit het nu? Hoge prijzen,
best wel wat problemen op de markt.

211    00:12:58:18    00:13:03:00
Leveranciers die failliet gaan, dus ik denk
dat iedereen er echt mee te maken heeft.

212    00:13:03:03    00:13:07:13
Alleen, dat is het probleem met energie,
dat realiseer je je niet. Het is er altijd.

213    00:13:07:16    00:13:12:02
Je kunt eigenlijk altijd gewoon je licht
aandoen, je verwarming doet 't meestal wel.

214    00:13:12:05    00:13:14:18
En als er een storing is,
duurt dat meestal niet lang.

215    00:13:14:21    00:13:17:01
Marketeers noemen dat
een low-interest product.

216    00:13:17:04    00:13:19:21
Dat is het zeker.
-Maar daar ligt ook direct een probleem.

217    00:13:19:24    00:13:23:10
Want door de energietransitie
zou het high-interest moeten krijgen.

218    00:13:23:13    00:13:26:04
Het zou fijn zijn als het
iets meer interest zou krijgen.

219    00:13:26:07    00:13:29:07
Dan zouden we meer met elkaar
tot overeenstemming kunnen komen...

220    00:13:29:10    00:13:32:22
over hoe we het gaan oplossen en aanpakken
want dat is wat we nodig hebben.

221    00:13:33:00    00:13:36:18
We gaan het vandaag aan elkaar koppelen,
digitalisering en energietransitie.

222    00:13:36:21    00:13:38:16
Waarom is die koppeling zo belangrijk?

223    00:13:38:19    00:13:42:08
Zonder digitalisering
geen energietransitie.

224    00:13:42:11    00:13:44:03
Is het zo simpel?
-Dat denk ik wel.

225    00:13:44:06    00:13:47:01
Uiteindelijk, volgens mij
heeft Angeline dat ook al gezegd...

226    00:13:47:04    00:13:51:03
we krijgen steeds meer data. We hebben
steeds meer dingen met elkaar nodig.

227    00:13:51:06    00:13:53:02
We moeten van elkaar weten wat we doen.

228    00:13:53:05    00:13:56:20
Daarvoor heb je toch digitalisering
nodig en dat is natuurlijk niet het enige.

229    00:13:56:23    00:13:59:01
Je haalde net het Financieel Dagblad
even aan.

230    00:13:59:04    00:14:02:12
Dat is leuk, daar wordt ook gesproken
over het uitbreiden van de netten.

231    00:14:02:15    00:14:05:11
Ja, in dat artikel zeggen ze:
Het gaat goed met wind en zon.

232    00:14:05:14    00:14:08:21
Mooi.
-Maar we moeten wel het net uitbreiden.

233    00:14:08:24    00:14:11:16
Ja, en we zullen ook alles daaromheen
moeten aanpakken.

234    00:14:11:19    00:14:14:13
Wat is alles daaromheen?
-Onder ander digitalisering.

235    00:14:14:16    00:14:17:21
Jij hebt thuis zonnepanelen.
-Ja, tien stuks.

236    00:14:17:24    00:14:20:11
Dan wil je daar ook graag
netjes op afgerekend worden.

237    00:14:20:14    00:14:22:13
Als je teruglevert, wil je daar geld voor.

238    00:14:22:16    00:14:25:23
Als jij je auto oplaadt,
maar we vragen dat later te doen...

239    00:14:26:01    00:14:29:20
zeg jij: Prima, wat is er voor mij?
Wat zat erin? Wat kan ik daarvoor krijgen?

240    00:14:29:23    00:14:32:17
Dat moeten we met elkaar regelen,
dat moeten we uitwisselen.

241    00:14:32:20    00:14:35:11
Zo slim is het nu nog niet.
Ik heb een elektrische auto.

242    00:14:35:14    00:14:38:18
Nu gaat ie gewoon opladen,
maakt niet uit welk moment van de dag.

243    00:14:38:21    00:14:40:19
Hij gaat ook altijd op maximale snelheid.

244    00:14:40:22    00:14:42:24
Kost allemaal hetzelfde.
We hebben profielen.

245    00:14:43:02    00:14:47:01
Wanneer je energie verbruikt, maakt
niet uit. Dat is allemaal niet ingewikkeld.

246    00:14:47:04    00:14:49:24
Daar hebben we data voor nodig.
-Ik ben een kleine consument.

247    00:14:50:02    00:14:54:06
Geld dit dan ook voor bedrijven of voor
grote zonneparken die nu gebouwd worden...

248    00:14:54:09    00:14:56:16
waarin tienduizenden zonnecellen staan?

249    00:14:56:19    00:15:01:20
Dat is toch gewoon een productie-unit
waarvan de stroom vol zo het net op kan?

250    00:15:01:23    00:15:06:02
Jazeker, maar ook daarbij geldt wel dat
we graag willen weten, wat zit nou waar?

251    00:15:06:05    00:15:08:14
Wat kan het?
Wat kan het ook bijdragen aan het net?

252    00:15:08:17    00:15:11:17
We hebben natuurlijk een net.
Dat moet netjes op 50 Herz blijven.

253    00:15:11:20    00:15:14:24
Dus we hebben meer nodig dan alleen
dat zonnepaneel en de productie.

254    00:15:15:02    00:15:18:24
We hebben het vaak over elektriciteit,
over energie en ook over vermogen.

255    00:15:19:02    00:15:22:19
Wij hebben bij TenneT vermogen nodig
om het net ook in de lucht te houden.

256    00:15:22:22    00:15:25:21
Dus het is veel breder
dan alleen maar wat je thuis gebruikt.

257    00:15:25:24    00:15:28:00
Daar gaan we het in dit gesprek
over hebben.

258    00:15:28:03    00:15:36:00
Klaas, dus je wil gewoon geen kostbare
verzwaring van je elektriciteitsnet.

259    00:15:36:03    00:15:40:01
Van de netwerken die je hebt en daar kan
digitalisering inderdaad een rol spelen.

260    00:15:40:04    00:15:44:04
Om die pieken, die dalen goed op te vangen.

261    00:15:44:07    00:15:49:01
Daar ook data over te verzamelen,
hoe regel je dat onderling?

262    00:15:49:04    00:15:51:04
Dus ik denk dat het daar samenkomt.

263    00:15:51:07    00:15:56:08
Dat efficiënt en effectief
en optimaal gebruik van dat netwerk.

264    00:15:56:11    00:15:59:24
Daar gaat het eigenlijk over.
-Want het netwerk is nu zo zwaar en dik...

265    00:16:00:02    00:16:04:19
dat het de maximale theoretische piek
zou moeten aankunnen.

266    00:16:04:22    00:16:06:21
Dat hangt ervan af naar welk net je kijkt.

267    00:16:06:24    00:16:10:04
Het hoogspanningsnet kan
op dit moment natuurlijk heel veel aan.

268    00:16:10:07    00:16:15:15
Wij leggen behoorlijk veel neer om netjes
de leveringszekerheid te kunnen garanderen.

269    00:16:15:18    00:16:20:20
Maar we hebben het over alle netten,
over het totale geheel aan energiesystemen.

270    00:16:20:23    00:16:23:21
We zijn ook met waterstof bezig
en ook met gas.

271    00:16:23:24    00:16:26:07
Warmtenetten.
-Dus je moet naar het geheel kijken.

272    00:16:26:10    00:16:28:12
Leuk dat straks
de elektriciteit het doet...

273    00:16:28:15    00:16:31:02
maar er zijn meer aspecten
die het ook moeten doen.

274    00:16:31:05    00:16:33:08
En die ook uitgelegd moeten worden.
-Juist.

275    00:16:33:11    00:16:36:20
En daar zou je dus veel beter willen
nadenken over wat moet ik aanleggen?

276    00:16:36:23    00:16:41:14
Wat moet ik verzwaren en wat niet?
Als ik meer intelligente data heb...

277    00:16:41:17    00:16:44:17
in dat energiesysteem.
-Wat Angeline zegt, voor de duidelijkheid.

278    00:16:44:20    00:16:50:05
Het net uitbreiden is ontzettend kostbaar
en dat kost ook heel veel tijd en moeite.

279    00:16:50:08    00:16:53:02
En uiteindelijk, je kan het navragen,
we hebben geen poll...

280    00:16:53:05    00:16:55:11
maar als we die zouden hebben,
ken ik de uitslag.

281    00:16:55:14    00:16:58:16
Wil je een hoogspanningsmast
in je achtertuin?

282    00:16:58:19    00:17:01:04
Die hoeven we er niet in te gooien,
zegt u het maar.

283    00:17:01:07    00:17:04:21
Steekt u even uw hand op als u een
hoogspanningsmast in uw achtertuin wil.

284    00:17:04:24    00:17:07:23
Stuur alsjeblieft door naar Eelco graag
en dan noteren we dat.

285    00:17:08:01    00:17:10:06
Dan komen we langs
om er daar een te bouwen.

286    00:17:10:09    00:17:13:00
Als je tuin groot genoeg is.
-Doen we niet moeilijk over.

287    00:17:13:03    00:17:15:08
Past op een heel klein ding,
dat regelen we wel.

288    00:17:15:11    00:17:18:17
Maar ik denk dat dat tegenvalt,
dus daar moet je slim mee omgaan.

289    00:17:18:20    00:17:21:19
En hoe ga je dat dan doen?
Niet door lukraak dingen te plaatsen.

290    00:17:21:22    00:17:24:17
Oké, Bart, digitalisering
en die energietransitie.

291    00:17:24:20    00:17:27:12
Waarom is die relatie belangrijk?
-Ik zat net te denken...

292    00:17:27:15    00:17:31:19
je kan de analogie leggen van het internet
en de energienetwerken.

293    00:17:31:22    00:17:35:12
Dus ook daar heb je grote netwerken.

294    00:17:35:15    00:17:39:01
De submarine cables die dus
tussen de verschillende continenten...

295    00:17:39:04    00:17:44:07
voor netwerkverkeer zorgen en dan
de fijnmazigheid van het internet zelf.

296    00:17:44:10    00:17:50:04
Binnen Nederland zelf. Nederland is een hub
binnen Europa rondom het digitale verkeer.

297    00:17:50:07    00:17:53:03
Dus volgens mij kun je mooi...
-Maar wat is dan de analogie?

298    00:17:53:06    00:17:59:03
Wat leer je dan uit dat internetnetwerk,
wat veel jonger is dan het energienetwerk.

299    00:17:59:06    00:18:03:24
Wat leer je daar dan uit? Hebben we
dat slimmer, fijnmaziger gemaakt?

300    00:18:04:02    00:18:07:17
Die vraag kan ik niet zomaar beantwoorden,
maar wat Angeline ook al zegt...

301    00:18:07:20    00:18:13:10
is dat je dus slim kan kijken
hoe het internet is opgebouwd.

302    00:18:13:13    00:18:18:09
En ik denk niet dat je één op één
de relatie kan leggen.

303    00:18:18:12    00:18:20:20
Maar dat kan Klaas beter uitleggen.

304    00:18:20:23    00:18:27:02
Maar je ziet, toen bijvoorbeeld tijdens
COVID iedereen thuis moest werken...

305    00:18:27:05    00:18:29:15
we konden het makkelijk aan.

306    00:18:29:18    00:18:36:13
We gingen 800, 900 procent omhoog met
Microsoft Teams in één dag en dat lukte.

307    00:18:36:16    00:18:39:20
Dat is misschien op het hoogspanningsnet
niet te proberen.

308    00:18:39:23    00:18:43:01
Nee, maar we hebben gezien
dat we ook dat hebben gemanaged.

309    00:18:43:04    00:18:46:16
Want je ging Teams proberen, maar
dat betekent ook dat je stroom verbruikt.

310    00:18:46:19    00:18:49:19
Dat is ook allemaal prima verlopen,
dus in die zin gaat het goed.

311    00:18:49:22    00:18:53:18
Ja, en Nederland is natuurlijk echt een
voorloper als het gaat om digitalisering.

312    00:18:53:21    00:18:58:10
Eelco, één: Komen er vragen binnen?
B: Heb je nog leuke polls voor ons?

313    00:18:58:13    00:19:02:11
Jazeker, er komen zeker vragen binnen
en ik stel ze maar eventjes.

314    00:19:02:14    00:19:05:04
Een vraag van Miriam is binnengekomen,
ik denk voor Bas.

315    00:19:05:07    00:19:09:01
Is het elektriciteitsnet wel klaar
voor die energietransitie?

316    00:19:09:04    00:19:11:18
Voor het BAS, Klaas?
-Sorry.

317    00:19:11:21    00:19:14:04
Of het energienet klaar is
voor deze transitie?

318    00:19:14:07    00:19:17:00
Nee, dat is ook precies
waarom we druk aan het bouwen zijn.

319    00:19:17:03    00:19:20:09
En nu praat ik even vanuit TenneT,
of vanuit de netbeheerders.

320    00:19:20:12    00:19:22:09
We zijn druk met het net aan het bouwen.

321    00:19:22:12    00:19:25:21
En volgens mij is dat ook al
regelmatig in de pers verschenen.

322    00:19:25:24    00:19:27:16
Nou, er staat nu weer stukje in.

323    00:19:27:19    00:19:31:04
We hebben heel veel mensen en middelen
nodig om dat net uit te breiden.

324    00:19:31:07    00:19:34:23
Het probleem van de mensen is groter
dan het probleem van de middelen, denk ik.

325    00:19:35:01    00:19:38:08
Ik denk allebei, onderschat dat niet.
We kunnen de mensen wel hebben...

326    00:19:38:11    00:19:42:02
maar als we de materialen niet hebben...
-Middelen, je hebt het niet over geld?

327    00:19:42:05    00:19:47:19
Nee. Geld ligt ook niet echt voor
het oprapen, is ook wel een probleem.

328    00:19:47:22    00:19:50:18
Als je kijkt wat de totale investering is,
is dat gigantisch.

329    00:19:50:21    00:19:54:15
Alleen, geef ons nu vandaag het geld,
dan hebben we morgen het net nog niet.

330    00:19:54:18    00:19:58:12
We moeten dan ook de spullen hebben.
Het bouwen van een net duurt heel erg lang.

331    00:19:58:15    00:20:03:20
Het uitbreiden van hoogspannings-
verbindingen duurt minimaal 15 jaar.

332    00:20:03:23    00:20:08:06
Maar de energietransitie zelf
duurt ook nog een tijd. 2030 en 2050...

333    00:20:08:09    00:20:11:11
Nee, het is wel bezig, maar het kost tijd
om windmolens te bouwen.

334    00:20:11:14    00:20:15:16
Het kost tijd om zonneparken te bouwen,
dus jullie mogen met die tijd meegaan.

335    00:20:15:19    00:20:21:22
Heb je een achterstand of loop je gelijk op
met het bouwen van dat net...

336    00:20:22:00    00:20:24:15
met de fase waarin we zitten
naar duurzame energie?

337    00:20:24:18    00:20:27:02
De fase naar duurzame energie
is ook een lastige...

338    00:20:27:05    00:20:30:22
want daar zijn heel veel aspecten aan
en of we op tijd zijn, dat weet ik niet.

339    00:20:31:00    00:20:34:16
Ik vind dat ook een lastige. Ik neig ernaar
te zeggen dat we iets achterlopen.

340    00:20:34:19    00:20:38:10
We zouden wel iets sneller mogen
en dat zie je ook.

341    00:20:38:13    00:20:41:11
Laten we dan maar eerst
ook even een poll erin gooien.

342    00:20:41:14    00:20:45:00
Poll nummertje één
gaat over die energietransitie...

343    00:20:45:03    00:20:48:18
en de klimaatdoelen
die in het Parijsakkoord zijn vastgelegd.

344    00:20:48:21    00:20:51:07
Natuurlijk moeten we die Parijsdoelen
gaan halen...

345    00:20:51:10    00:20:54:13
maar wat vindt u is daarnaast
het belangrijkste om ook te doen?

346    00:20:54:16    00:20:58:06
Is dat optie A:
Dat we blijvend lage energiekosten hebben?

347    00:20:58:09    00:21:02:24
Is dat optie B: Dat de impact op het
bedrijfsleven zo klein mogelijk moet zijn?

348    00:21:03:02    00:21:07:11
Of is dat optie C: Dat het energienet zelf
zo betrouwbaar mogelijk moet blijven?

349    00:21:07:14    00:21:12:16
Dus dat we zo min mogelijk uitval hebben.
Kies nu voor optie A of B of C.

350    00:21:12:19    00:21:16:17
Ondertussen pak ik even een vraag uit het
publiek, want er komen er heel veel binnen.

351    00:21:16:20    00:21:21:01
Bijvoorbeeld eentje van Robert,
een leuke vraag voor iedereen aan tafel.

352    00:21:21:04    00:21:24:22
Is het denkbaar dat er ook weerstand
zal zijn tegen de digitalisering?

353    00:21:25:00    00:21:27:23
Bijvoorbeeld bij de 15 procent
van de Nederlandse bevolking...

354    00:21:28:01    00:21:31:17
die nu heel erg tegen die QR code
en de coronapas is?

355    00:21:31:20    00:21:35:03
Ja, die digitalisering waar we het
in dit webinar over hebben...

356    00:21:35:06    00:21:40:08
namelijk slimme digitalisering, zodat dat
energienetwerk slimmer gaat functioneren.

357    00:21:40:11    00:21:43:20
Daar hebben we het over, kan daar
een vorm van weerstand tegen komen?

358    00:21:43:23    00:21:46:00
Ja, en die is er al.
-Hoe ziet die eruit dan?

359    00:21:46:03    00:21:50:00
Nou, als het gaat over privacy issues,
security issues.

360    00:21:50:03    00:21:52:24
Je gaat oude systemen
op een nieuw netwerk knippen.

361    00:21:53:02    00:21:57:11
Of überhaupt op een netwerk knippen en
dan krijg je dus echt security problemen.

362    00:21:57:14    00:22:02:11
Dat begrijp ik, maar een security probleem
hoeft nog geen reden van weerstand te zijn.

363    00:22:02:14    00:22:06:13
Is er ook weerstand bij burgers
die geen slimme meter willen hebben?

364    00:22:06:16    00:22:10:11
Die er ook nooit aan willen omdat ze
niet willen dat de netbeheerder kan zien...

365    00:22:10:14    00:22:13:02
dat ze een jacuzzi hebben?
-Precies, dat.

366    00:22:13:05    00:22:16:24
Dus dat je niet weet
welke data waarvoor gebruikt wordt.

367    00:22:17:02    00:22:19:24
En dat is een uitdaging,
de overheid heeft de uitdaging...

368    00:22:20:02    00:22:24:21
iedereen legt de overheid onder
een vergrootglas rondom privacy issues.

369    00:22:24:24    00:22:27:20
Tegelijkertijd geef je wel alles
aan Google en facebook weg.

370    00:22:27:23    00:22:34:06
Ik denk dat daar een wat meer
digitale geletterdheid mag komen.

371    00:22:34:09    00:22:37:10
Dat is jouw standpunt in de discussie,
maar de weerstand is er al?

372    00:22:37:13    00:22:40:07
Ja, die weerstand is er al.
-Ja, precies.

373    00:22:40:10    00:22:43:24
U kijkt naar het eerste webinaronderdeel
van Opstap Naar Weerbaarheid...

374    00:22:44:02    00:22:47:07
van het Agentschap Telecom.
Fijn dat jullie kijken.

375    00:22:47:10    00:22:52:00
Als je scherm op full screen staat, zie je
de polls niet automatisch in beeld komen.

376    00:22:52:03    00:22:55:11
Dan zul je hem even kleiner moeten maken,
dan zie je de polls en de Q&A.

377    00:22:55:14    00:22:58:23
Dus wil je ook mee stemmen in de polls,
eventjes van full screen terug...

378    00:22:59:01    00:23:01:24
want anders zie je de polls niet in beeld,
dan weet je dat.

379    00:23:02:02    00:23:05:23
Als je je mail aan het doen bent, schakel
dan even terug naar het webinarscherm.

380    00:23:06:01    00:23:08:14
Anders zie je de polls ook niet,
dat is helder. Eelco?

381    00:23:08:17    00:23:10:17
Ja, 3 procent van de mensen zegt...

382    00:23:10:20    00:23:14:19
dat een klein impact voor het bedrijfsleven
voor hen het belangrijkste is.

383    00:23:14:22    00:23:18:21
Ruim 20 procent vindt
dat de energiekosten laag moeten blijven.

384    00:23:18:24    00:23:23:09
Maar het overgrote deel van de stemmers
vindt dat uitval van het energienet zelf...

385    00:23:23:12    00:23:26:20
binnen de perken moet blijven.
-Dat is mooi, Klaas.

386    00:23:26:23    00:23:31:06
Dat betekent, die enorme leveringszekerheid
die we hebben in Nederland...

387    00:23:31:09    00:23:34:24
dat is ook voor onze kijkers vandaag
een belangrijke succesfactor...

388    00:23:35:02    00:23:37:08
in de energietransitie,
dat moeten we garanderen.

389    00:23:37:11    00:23:38:23
Gelukkig.
-Vind je prettig?

390    00:23:39:01    00:23:41:04
Ja, dat vind ik heerlijk. Echt fantastisch.

391    00:23:41:07    00:23:44:07
Ik hoop wel dat men ook snapt
wat de consequenties daarvan zijn.

392    00:23:44:10    00:23:47:19
Dat betekent dat we moeten blijven
investeren in die leveringszekerheid.

393    00:23:47:22    00:23:51:09
In de netten, en ook in de betaalbaarheid.
-Je zei al, we lopen wat achter.

394    00:23:51:12    00:23:54:07
Cybersecurity werd net al even genoemd,
de privacyaspecten.

395    00:23:54:10    00:23:56:22
Dan moeten we dat
dus ook verder ontwikkelen.

396    00:23:57:00    00:23:59:09
Dit webinar gaat over digitale ecosystemen.

397    00:23:59:12    00:24:02:18
Ja, Bart, dan moeten we eerst even
de koe bij de horens vatten.

398    00:24:02:21    00:24:05:12
Wat is dat eigenlijk, een ecosysteem?

399    00:24:05:15    00:24:08:21
Ik begrijp het nog wel een beetje,
allerlei dieren in het dierenrijk.

400    00:24:08:24    00:24:11:07
En planten en mensen,
dat hangt met elkaar samen.

401    00:24:11:10    00:24:15:08
Maar wat is dan een digitaal ecosysteem?
-Precies. Goede vraag.

402    00:24:15:11    00:24:20:13
Een digitaal ecosysteem, en dat is geleend
ook vanuit het natuurlijke ecosysteem...

403    00:24:20:16    00:24:25:15
is dus dat je in samenhang bezig bent
met een aantal organisaties...

404    00:24:25:18    00:24:28:22
om een ICT-omgeving of een platform
in de lucht te houden.

405    00:24:29:00    00:24:31:08
En bepaalde doelstellingen na te leven.

406    00:24:31:11    00:24:35:20
En belangrijk is dus dat die samenhang
in oog wordt gehouden.

407    00:24:35:23    00:24:38:23
Dus de ecosystemen, dat betekent samenhang.

408    00:24:39:01    00:24:44:01
Betekent ook dus dat je als organisaties
vanuit wederkerigheid werkt.

409    00:24:44:04    00:24:48:01
Dus dat zijn twee belangrijke eigenschappen
van het werken in een ecosysteem.

410    00:24:48:04    00:24:52:05
Maar toch nog even,
want dat klinkt nog vrij abstract.

411    00:24:52:08    00:24:57:12
Moet ik het regionaal zien? Dus we zitten
hier bijvoorbeeld in Amsterdam...

412    00:24:57:15    00:25:00:20
in een oud havengebied in West,
wat helemaal ontwikkeld wordt.

413    00:25:00:23    00:25:03:24
Er zitten allemaal hippe reclamebedrijven
en een mooie studio.

414    00:25:04:02    00:25:07:19
En om mij heen zie ik ook woontorens,
zie ik nog industrie.

415    00:25:07:22    00:25:10:02
Ik zie, mensen zien dat
op de achtergrond ook...

416    00:25:10:05    00:25:14:17
ook nog oude schepen
uit een andere tijd varen.

417    00:25:14:20    00:25:18:03
En zoiets wordt ontwikkeld
vanuit een bestemmingsplan.

418    00:25:18:06    00:25:20:16
Wordt dat dan een ecosysteem?
Moet ik het zo zien?

419    00:25:20:19    00:25:25:08
Dat zou je als een ecosysteem
kunnen inrichten of zien.

420    00:25:25:11    00:25:28:07
Dus ecosystemen zijn ook nested systemen.

421    00:25:28:10    00:25:31:07
Bijvoorbeeld je achtertuin
kun je ook als een ecosysteem zien.

422    00:25:31:10    00:25:34:05
Een natuurlijk ecosysteem waar je vijver...

423    00:25:34:08    00:25:37:04
en de vogels die er zijn
in samenhang moeten leven.

424    00:25:37:07    00:25:41:11
Als je daar niks aan doet, dan staat op
'n gegeven moment het gras tot aan je neus.

425    00:25:41:14    00:25:45:23
Dus daar zul je ook iets aan moeten doen.
Dat geldt ook voor de Utrechtse Heuvelrug.

426    00:25:46:01    00:25:49:18
Dat zijn ook allemaal menselijke
constructen, ecosystemen.

427    00:25:49:21    00:25:54:04
Maar die kaders die gezet worden,
zijn wel nodig om daarbinnen dan...

428    00:25:54:07    00:25:56:12
vanuit ecosysteem principes
te kunnen werken.

429    00:25:56:15    00:25:59:18
Dan heb ik die herontwikkeling hier
van het havengebied.

430    00:25:59:21    00:26:05:14
Dat betekent dat je als energiebeheerder
na gaat denken over...

431    00:26:05:17    00:26:08:15
welke bedrijven komen er?
Wat voor stroom gaan die verbruiken?

432    00:26:08:18    00:26:11:10
Gaan ze zelf opwekken?
Willen ze zonnepanelen op het dak?

433    00:26:11:13    00:26:14:09
Willen ze een duurzaam bestaan leiden?
-Ja.

434    00:26:14:12    00:26:18:15
Is de stroom van ons webinar groen
en hoe wordt dat opgewekt?

435    00:26:18:18    00:26:23:03
Maar de bewoners wonen in een appartement,
werken ze thuis of zitten ze op kantoor?

436    00:26:23:06    00:26:25:19
Dat soort vraagstukken
probeer je dan te beantwoorden?

437    00:26:25:22    00:26:28:11
Ja, dat is dan meer gezegd
mijn business ecosysteem.

438    00:26:28:14    00:26:32:01
Dus de samenhang van al die actoren
en het digitale ecosysteem daaronder...

439    00:26:32:04    00:26:36:03
zou dan het platform kunnen zijn dat
faciliteert dat er data gedeeld wordt...

440    00:26:36:06    00:26:40:06
om slimmer met energieverbruik om te gaan.
-Oké, is er een voorbeeld in de praktijk...

441    00:26:40:09    00:26:46:04
om uit te leggen waar je in ecosystemen
gedacht hebt in de ontwikkeling?

442    00:26:47:04    00:26:53:04
Ja, die is er. Ik zit even te zoeken
naar welk voorbeeld...

443    00:26:53:07    00:26:55:16
Want als je bijvoorbeeld
elektrische auto's hebt...

444    00:26:55:19    00:26:59:00
Ik zei, mijn elektrische auto
gaat aan een laadpaal.

445    00:26:59:03    00:27:02:23
Dat is een dom systeem, want hij begint
te laden als ik m'n pasje ertegenaan hou.

446    00:27:03:01    00:27:05:07
En als ik dat weer doe, stopt ie met laden.

447    00:27:05:10    00:27:07:11
Mensen met elektrische auto's
herkennen dat.

448    00:27:07:14    00:27:11:03
Kan dat in een ecosysteem slimmer?
-Ja, dat kan veel slimmer.

449    00:27:11:06    00:27:15:02
Maar dan zul je dus vanuit
ecosysteem principes zo'n omgeving...

450    00:27:15:05    00:27:20:08
Een voorbeeld, vanuit
het Digitale Ecosystemen Instituut...

451    00:27:20:11    00:27:23:09
met Heijmans als partner
hebben we een jaar met 16 bedrijven...

452    00:27:23:12    00:27:25:13
gekeken naar integrale gebiedsontwikkeling.

453    00:27:25:16    00:27:30:18
We hebben gekeken naar innovatiedistrict
Den Bosch, dat is een complex.

454    00:27:30:21    00:27:33:20
Een aantal gebouwen bij elkaar
naast het centraal station.

455    00:27:33:23    00:27:38:05
En we hebben gekeken van hoe kunnen we
over de as van de energietransitie...

456    00:27:38:08    00:27:41:00
daar iets slims mee doen,
rondom digitale ecosystemen.

457    00:27:41:03    00:27:43:17
Slim gebruik maken van de openbare ruimte.

458    00:27:43:20    00:27:46:18
En daar hebben we gekeken
naar bidirectioneel laden.

459    00:27:46:21    00:27:49:08
Bidirectioneel, twee kanten op?
-Precies.

460    00:27:49:11    00:27:51:22
En dat dat is een heel klein dingetje,
zou je denken.

461    00:27:52:00    00:27:53:23
Je komt aan met je Tesla, je sluit aan...

462    00:27:54:01    00:27:57:15
en die Tesla wordt onderdeel
van de Smart Grid.

463    00:27:57:18    00:28:03:14
Maar het heeft een veel groter impact,
daar weet Klaas alles van, dan...

464    00:28:03:17    00:28:06:18
Klaas, jij moet lachen,
want het is ongelooflijk ingewikkeld?

465    00:28:06:21    00:28:10:22
Nou, de basis is natuurlijk heel simpel.
Gewoon de stekker erin en dan doe je dat.

466    00:28:11:00    00:28:15:06
Maar precies wat Bart net zegt, om dat
hele ecosysteem bij elkaar te krijgen...

467    00:28:15:09    00:28:19:09
dus die data met elkaar te delen
en daar goede afspraken over te maken...

468    00:28:19:12    00:28:21:18
we hebben ook toezichthouders
die erop toezien...

469    00:28:21:21    00:28:25:24
dat we dat een beetje netjes doen,
dat dat op een secure manier gebeurt...

470    00:28:26:02    00:28:29:11
dat dat met de juiste financiële middelen
gebeurt, om maar wat te noemen.

471    00:28:29:14    00:28:32:21
Oké, dan begint het langzaam in te kleuren,
die puzzel, vind ik fijn.

472    00:28:32:24    00:28:36:14
Wat betekent het dan? Ik kom met m'n auto
in het stationsgebied bij Den Bosch.

473    00:28:36:17    00:28:41:04
Ik ga laden, dan ben ik onderdeel geworden
van jouw ecosysteem pilot. Nou, spannend.

474    00:28:41:07    00:28:43:07
Dat is zeker spannend.
-Wat gebeurt er dan?

475    00:28:43:10    00:28:48:03
Het begint bij, wacht even, de Tesla
kan niet eens bidirectioneel laden...

476    00:28:48:06    00:28:51:21
dus we moeten naar een fabrikant toe
die dat wil gaan bouwen.

477    00:28:51:24    00:28:54:24
Dus Renault is erbij gehaald.
Dat hebben wij niet gedaan.

478    00:28:55:02    00:29:00:15
De Zoe kan het wel?
-Er zijn nieuwere Renaults die dat kunnen.

479    00:29:00:18    00:29:03:06
En BMW's, hoorde ik net van Klaas ook.

480    00:29:03:09    00:29:06:18
Maar dat moet dus door de fabrikanten
voorbereid worden.

481    00:29:06:21    00:29:09:01
Stel dat dat kan,
wat gaat mijn auto dan doen?

482    00:29:09:04    00:29:16:03
Die gaat onderdeel worden van de Smart Grid
en die moet dus ook data delen met...

483    00:29:16:06    00:29:19:06
Ja, maar ik ga om twee uur weer weg.
Wat gaat mijn auto doen?

484    00:29:19:09    00:29:23:14
Die gaat ervoor zorgen
dat je voldoende energie hebt.

485    00:29:23:17    00:29:26:20
Die gaat uitrekenen waar
je volgende reis naartoe gaat.

486    00:29:26:23    00:29:28:18
Hoeveel je ongeveer nodig hebt.
-Thuis?

487    00:29:28:21    00:29:33:01
Precies. En ondertussen
wordt er dus een afrekenmodel gestart...

488    00:29:33:04    00:29:39:02
bijvoorbeeld om te kijken van...
-Maar wacht even. Ik wil 't echt begrijpen.

489    00:29:39:05    00:29:41:19
Anders doen we dit webinar voor niks.
-Ja, oké.

490    00:29:41:22    00:29:45:03
Mijn auto heeft nog 300 kilometer,
ik kom aan in Den Bosch.

491    00:29:45:06    00:29:50:07
Ik moet daarna 50 kilometer naar huis,
ik wil heel graag wat marge.

492    00:29:50:10    00:29:54:14
Dus ik wil minimaal 75 kilometer hebben.
Het is koud, het is winter.

493    00:29:54:17    00:29:59:12
Hij heeft nog 300, dus ik heb 225
in de aanbieding. Moet ik het zo zien?

494    00:29:59:15    00:30:02:15
Dan kom ik dus aan en dan word ik
onderdeel van jouw Smart Grid.

495    00:30:02:18    00:30:07:17
En dan ga ik 225 kilometer,
dat is zoveel kilowattuur verkopen.

496    00:30:07:20    00:30:09:08
Dat kan.
-Aan wie?

497    00:30:09:11    00:30:12:23
Nou dat is al een uitdaging, aan wie.
Enexis bijvoorbeeld, of aan TenneT.

498    00:30:13:01    00:30:17:18
Klaas, ga jij dat kopen van mij?
-Zeker, als het kan, graag. Ja, absoluut.

499    00:30:17:21    00:30:19:21
Kan dat economisch zo interessant zijn...

500    00:30:19:24    00:30:22:20
dat ik duurder kan verkopen
dan dat ik thuis oplaad?

501    00:30:22:23    00:30:26:17
Dat zou zomaar kunnen.
Hangt van de prijs af.

502    00:30:26:20    00:30:29:23
De prijzen worden per kwartier bepaald,
dus dat is geen probleem.

503    00:30:30:01    00:30:33:06
Als we heel veel nodig hebben.
-Hoe ver is dit denken toekomstmuziek?

504    00:30:33:09    00:30:36:00
Dit gebeurt al.
-Het is er al. In Utrecht.

505    00:30:36:03    00:30:39:02
Je zei, we moeten met de leveranciers
van de auto's gaan praten.

506    00:30:39:05    00:30:42:12
Dat klinkt nog ver weg.
-Ja, maar dat is al gedaan.

507    00:30:42:15    00:30:46:01
Maar dat is er dus een nu, of twee.
En nu volgt de rest.

508    00:30:46:04    00:30:47:23
Dat is een stukje van het verhaal.

509    00:30:48:01    00:30:50:20
Vervolgens heb je
dus ook een platform nodig.

510    00:30:50:23    00:30:54:17
Verschillende organisaties die dus
data delen om die betaling te kunnen doen.

511    00:30:54:20    00:30:58:19
Mag ik even inbreken, want ik heb
een heleboel vragen van luisteraars.

512    00:30:58:22    00:31:01:18
Die wil ik ook graag kwijt.
Ene Paul vraagt bijvoorbeeld...

513    00:31:01:21    00:31:05:09
welke innovatie in de communicatie-
infrastructuur is dus nodig...

514    00:31:05:12    00:31:09:04
om al dit soort nieuwe diensten
te faciliteren? Goede vraag.

515    00:31:09:07    00:31:11:17
Bart?
-Even kijken of ik hem goed begrijp.

516    00:31:11:20    00:31:15:04
Dus welke innovatie is nodig...
-Ja, in de communicatie-infrastructuur.

517    00:31:15:07    00:31:18:15
De communicatie-infrastructuur.
-Dus geen stroom wat heen en weer loopt.

518    00:31:18:18    00:31:22:07
De communicatie over die stroom.
-Netwerken, dus.

519    00:31:22:10    00:31:26:01
Ik denk dan meteen aan interoperabiliteit
wat belangrijk is, en API's.

520    00:31:26:04    00:31:31:02
Dus dat die koppelingen gelegd worden
en ik zie Angeline al ja knikken.

521    00:31:31:05    00:31:33:03
Angeline, dit is dus een relevante vraag.

522    00:31:33:06    00:31:36:23
Want het gaat niet alleen maar over stroom,
mijn auto die in een grid komt...

523    00:31:37:01    00:31:40:20
maar het gaat erover dat er dan ook data
gedeeld wordt, wat Klaas steeds zegt.

524    00:31:40:23    00:31:44:02
En dat je dan iets moet ontwerpen
waardoor dat veilig en slim gaat.

525    00:31:44:05    00:31:49:01
En jullie houden dat dan weer in de gaten.
-Ja, dat is mooi hè, dit?

526    00:31:49:04    00:31:53:02
Wij zijn een van de toezichthouders,
maar waar het mij om gaat...

527    00:31:53:05    00:31:55:11
Dit zijn allemaal hele goede initiatieven.

528    00:31:55:14    00:31:58:00
En even heel concreet uitgelegd
wat het kan doen.

529    00:31:58:03    00:32:02:04
Vraag over communicatiestrategie,
data-uitwisseling.

530    00:32:02:07    00:32:06:10
Daar komt natuurlijk heel veel bij kijken,
het moet ook allemaal veilig gebeuren.

531    00:32:06:13    00:32:10:23
En cyberveilig moet het gebeuren.

532    00:32:11:01    00:32:13:19
Dus wij als toezichthouder
kijken met name naar dat aspect.

533    00:32:13:22    00:32:18:02
Alle initiatieven
worden van harte toegejuicht.

534    00:32:18:05    00:32:22:04
Ook altijd vanuit mijn departement,
Economische Zaken.

535    00:32:22:07    00:32:27:00
Innovatie staat ook voorop. En laat de
markt en de wetenschap dat vooral ook doen.

536    00:32:27:03    00:32:30:06
Alleen er horen wel een afsprakenkader
en regels bij.

537    00:32:30:09    00:32:35:16
En de leveringszekerheid moet gewaarborgd
worden en over communicatiestrategieën...

538    00:32:35:19    00:32:39:19
men moet geïnformeerd worden
als burger en bedrijf, wat gebeurt er?

539    00:32:39:22    00:32:45:22
Hoe reken ik af? Transparant.
En dan krijg je met ons te maken.

540    00:32:46:00    00:32:50:10
Dat begrijp ik, maar dat zijn kaders en
voorwaarden, maar het is de markt, Bart...

541    00:32:50:13    00:32:53:04
die zo'n communicatieplatform mag maken,
mag aanbieden?

542    00:32:53:07    00:32:57:03
Dat mag, maar dat mag de overheid ook doen
en de markt erbij betrekken.

543    00:32:57:06    00:33:00:05
Ik denk dat het van belang is,
als je in ecosystemen werkt...

544    00:33:00:08    00:33:02:16
dat je ook publiek-privaat
intensief samenwerkt.

545    00:33:02:19    00:33:04:07
Dus alleen niet alleen de markt.

546    00:33:04:10    00:33:07:14
De kaderstelling, een monitor,
Agentschap Telecom...

547    00:33:07:17    00:33:10:12
is dan nodig om te kijken
of dingen nageleefd worden.

548    00:33:10:15    00:33:14:16
Dat het transparant gebeurt,
dat die regelgeving nageleefd wordt.

549    00:33:14:19    00:33:17:14
Ik hoop dat u er nog bent,
ik weet het zeker, u stelt vragen.

550    00:33:17:17    00:33:19:22
Eelco, welke vragen komen hierover
nog meer binnen?

551    00:33:20:00    00:33:22:17
Bijvoorbeeld 'n vraag van Vincent
die zich zorgen maakt...

552    00:33:22:20    00:33:26:14
of de huidige privacy wetgeving en de
cybersecurity wetgeving wel voldoende is...

553    00:33:26:17    00:33:29:24
om te zorgen dat deze digitalisering
een succes kan worden.

554    00:33:30:02    00:33:33:01
Goeie vraag, Bart.
-O, ja. Dat wel.

555    00:33:33:04    00:33:39:01
Jij bent van de ecosystemen.
-Nee. Nee, die is niet afdoende.

556    00:33:39:04    00:33:45:19
Een hoogleraar in Utrecht zegt altijd
institutionele leegte is er.

557    00:33:45:22    00:33:48:21
Dus met innovatie gaan dingen
heel snel digitaliseren.

558    00:33:48:24    00:33:50:13
Gaat sneller, sneller en sneller.

559    00:33:50:16    00:33:55:00
Microsoft kan z'n eigen productontwikkeling
niet eens meer bijhouden, zo snel gaat het.

560    00:33:55:03    00:33:57:16
Dus dan loopt die wet- en regelgeving
ook achter.

561    00:33:57:19    00:34:01:22
Ja, Angeline?
-Nee, dat is zeker herkenbaar.

562    00:34:02:00    00:34:05:22
En zeker in die hele snelle wereld
van de digitale transitie waarin we zitten.

563    00:34:06:00    00:34:09:19
En dat ieder huishouden en bedrijf
ook wordt geraakt door digitalisering.

564    00:34:09:22    00:34:13:18
Je hebt er elke dag mee te maken
en we zijn er afhankelijk van geworden.

565    00:34:13:21    00:34:16:17
En de ontwikkelingen gaan snel.
Herken ik dat? Zeker.

566    00:34:16:20    00:34:21:02
Maar daarom pleiten wij er in die zin
ook heel erg voor...

567    00:34:21:05    00:34:23:08
ook binnen Europa goede afspraken te maken.

568    00:34:23:11    00:34:25:19
Te werken aan standaardisering
en certificering.

569    00:34:25:22    00:34:33:18
Nou, met ons National Certification
Cyber Authority, NCCA worden wij...

570    00:34:33:21    00:34:37:10
kunnen wij ook op het gebied van
producten, diensten, maar ook 5G...

571    00:34:37:13    00:34:40:24
ook randvoorwaardelijk voor
verdere economische ontwikkeling...

572    00:34:41:02    00:34:43:22
gaan wij werken aan die standaarden
en dat afsprakenkader.

573    00:34:44:00    00:34:47:04
En nogmaals, dat kun je niet alleen
tot Nederland beperken en breed.

574    00:34:47:07    00:34:51:13
En daar spelen wij voor de bv Nederland
als Agentschap Telecom...

575    00:34:51:16    00:34:55:02
al zeg ik altijd liever
Autoriteit Digitale Infrastructuur...

576    00:34:55:05    00:34:58:02
want telecom en IT
zijn zo in elkaar vergroeid.

577    00:34:58:05    00:35:02:11
Het is echt veel breder wat we nu doen.

578    00:35:02:14    00:35:05:02
We proberen dat ook
op een goede manier te beïnvloeden.

579    00:35:05:05    00:35:08:17
Nu gaat het dus over afspraken,
over kaders, over regelgeving.

580    00:35:08:20    00:35:13:18
Brengt mij bij Beheerder Afsprakenstelsel.
-Dat is precies wat wij doen. Exact.

581    00:35:13:21    00:35:17:07
Klaas, want jij bent van het BAS?
-Klopt.

582    00:35:17:10    00:35:21:01
Beheerder Afsprakenstelsel. Voor mensen
die het niet kennen, wat is 't precies?

583    00:35:21:04    00:35:23:24
We willen in de energiesector
komen tot een afsprakenstelsel.

584    00:35:24:02    00:35:27:01
Precies om de ontwikkelingen
die net aan tafel werden geschetst.

585    00:35:27:04    00:35:29:07
We willen toe naar een systeem
van data delen.

586    00:35:29:10    00:35:32:10
Dus jij met je auto, om dat voorbeeld
toch weer even te noemen.

587    00:35:32:13    00:35:35:20
Jij zet die auto weer aan dat ecosysteem
daar in Den Bosch.

588    00:35:35:23    00:35:39:19
En je komt terug bij die auto en je ziet
inderdaad dat je nog 75 km te rijden hebt.

589    00:35:39:22    00:35:43:03
Dus er is gebruik van gemaakt.
Daar wil je netjes voor beloond worden.

590    00:35:43:06    00:35:46:06
Ja, die 225 km heb ik verkocht.
-Precies, die heb jij verkocht.

591    00:35:46:09    00:35:48:03
Drie euro per kilometer.

592    00:35:48:06    00:35:50:20
Dat is fantastisch,
dus er moet een afrekening komen.

593    00:35:50:23    00:35:53:15
Daar heb je data voor nodig,
die moet je met elkaar delen.

594    00:35:53:18    00:35:56:23
Maar je wilt natuurlijk ook dat die data
op een, wat Angeline zegt...

595    00:35:57:01    00:36:00:04
veilige manier gedeeld wordt.
Je privacy moet gewaarborgd worden.

596    00:36:00:07    00:36:02:06
Daar moeten we samen afspraken over maken.

597    00:36:02:09    00:36:06:01
Dat noemen we een afsprakenstelsel
en dat is eigenlijk een ecosysteem.

598    00:36:06:04    00:36:08:21
En wat we nu precies proberen
met dat afsprakenstelsel...

599    00:36:08:24    00:36:13:08
is afspraken maken over data delen,
interoperabiliteit af te spreken.

600    00:36:13:11    00:36:15:22
En dat andere stelsels
daar gebruik van kunnen maken.

601    00:36:16:00    00:36:19:04
Wat zijn dan andere stelsels?
-In de energiesector zijn we gewend...

602    00:36:19:07    00:36:22:19
om heel erg in de sector zelf te kijken.
Wat doen we?

603    00:36:22:22    00:36:27:14
We rekenen de energiebalans rond eigenlijk.
Zo zijn we traditioneel begonnen.

604    00:36:27:17    00:36:31:15
Nu zien we dat er heel veel andere partijen
bijkomen. Nu kom jij er met je auto bij.

605    00:36:31:18    00:36:35:00
Leuk, maar wij kennen jou niet.
We hebben je nooit gebruikt tot nu toe.

606    00:36:35:03    00:36:38:14
Sterker nog, ik heb een Tesla.
Dat is ook nog een soort eigen ecosysteem.

607    00:36:38:17    00:36:42:00
Misschien lastig om te integreren.
-Dat zijn hele lastige dingen.

608    00:36:42:03    00:36:44:11
Daar moeten we mee omgaan.
Vroeger was het simpel.

609    00:36:44:14    00:36:48:08
Grote centrales wekten op
en de mensen aan het eind gebruikten het.

610    00:36:48:11    00:36:51:01
Het leven was vroeger echt eenvoudiger.

611    00:36:51:04    00:36:54:02
En we maken het zo complex nu,
dan kom jij opeens met je Tesla.

612    00:36:54:05    00:36:57:16
En je gaat ons elektriciteit verkopen.
Dat moeten we kunnen handlen samen.

613    00:36:57:19    00:37:00:13
Het gekke is,
we noemen het ook allemaal slim.

614    00:37:00:16    00:37:04:11
Het is heel ingewikkeld,
maar het is allemaal slim, smart cities.

615    00:37:04:14    00:37:09:13
Smart apparatuur in je huis, tuin
en keuken. Het heet allemaal smart.

616    00:37:09:16    00:37:13:02
Maar goed, het levert
hele interessante vraagstukken op...

617    00:37:13:05    00:37:15:04
die we samen moeten slechten
voor de toekomst.

618    00:37:15:07    00:37:17:06
Dus komt er een afsprakenstelsel.
-Precies.

619    00:37:17:09    00:37:20:00
En wordt dat dan wel
een soort van wettelijk instituut...

620    00:37:20:03    00:37:22:20
waar iedereen een handtekening onder zet,
zodat ik weet...

621    00:37:22:23    00:37:24:23
dat ik betrouwbaar word afgerekend?
-Exact.

622    00:37:25:01    00:37:27:05
Dat afsprakenstelsel
bestaat uit twee delen.

623    00:37:27:08    00:37:30:18
Het ene deel vertegenwoordig ik,
dat is de BAS, Beheer Afsprakenstelsel.

624    00:37:30:21    00:37:34:15
Er moet iemand komen die die afspraken
netjes opschrijft en inzichtelijk maakt...

625    00:37:34:18    00:37:38:12
en openbaar neerzet. Als je wat wilt,
moet je je daar aan houden.

626    00:37:38:15    00:37:40:13
En we hebben een marktfaciliteringsforum.

627    00:37:40:16    00:37:44:02
Waar alle partijen die met die energiedata
bezig zijn of willen...

628    00:37:44:05    00:37:46:21
bij elkaar kunnen komen
om tot die afspraken te komen.

629    00:37:46:24    00:37:50:17
Daar kun je bijvoorbeeld afspreken dat je
data deelt met een bepaalde snelheid.

630    00:37:50:20    00:37:53:21
Zo van, ik wil het morgen wel hebben,
of binnen twee dagen.

631    00:37:53:24    00:37:58:22
Of ik wil dat het uit deze elementen
bestaat, dit beveiligingsniveau.

632    00:37:59:00    00:38:00:24
Dan krijg je ook met de wetgever te maken.

633    00:38:01:02    00:38:03:08
Want onder andere Agentschap Telecom
of EZK zegt:

634    00:38:03:11    00:38:05:16
Dit zijn de kaders
waarbinnen je dat moet doen.

635    00:38:05:19    00:38:09:01
Handig dat je dat van elkaar weet
en dat je dat met elkaar afspreekt.

636    00:38:09:04    00:38:12:24
Dat is een afsprakenstelsel pur sang,
wat mij betreft.

637    00:38:13:02    00:38:17:07
En dat moet je ook delen met anderen,
dus even over die andere sectoren.

638    00:38:17:10    00:38:20:21
Tesla's of andere vervoerders
willen ook die data graag hebben.

639    00:38:20:24    00:38:24:18
Prima, maar als je geen toestemming hebt
gegeven om te delen, gaan we niet delen.

640    00:38:24:21    00:38:28:05
Dat moeten we registreren en bijhouden.
-En dat is een grote uitdaging.

641    00:38:28:08    00:38:31:17
Dat is een hele grote uitdaging.
-Dus in mijn app van mijn Tesla...

642    00:38:31:20    00:38:36:22
moet Tesla toevoegen: Wilt u delen of niet?
-Precies. En fijn als je dat gedaan hebt.

643    00:38:37:00    00:38:39:24
En dan moet jij dus als Nederlandse
afsprakenstelselbeheerder...

644    00:38:40:02    00:38:46:02
moet je contact opnemen
met de ontwikkelaars in Silicon Valley.

645    00:38:46:05    00:38:50:23
We gaan het wel iets slimmer doen,
daar hebben we die ecosystemen voor nodig.

646    00:38:51:01    00:38:53:02
Daar hebben we IT infrastructuur
voor nodig.

647    00:38:53:05    00:38:56:04
Als jij dat vinkje hebt gezet bij Tesla,
dan is het ook klaar.

648    00:38:56:07    00:39:00:00
Dan weten we met wie jij je data wilt 
delen. Ik denk dat je 't niet leuk vindt...

649    00:39:00:03    00:39:03:24
als jouw data opeens gedeeld is met
een partij waarmee je dat niet wilt delen.

650    00:39:04:02    00:39:07:08
Of iemand heeft dat geprobeerd.
Stel even dat een andere partij...

651    00:39:07:11    00:39:11:15
heeft geprobeerd om jouw data te benaderen.
Fijn als je even een seintje krijgt.

652    00:39:11:18    00:39:14:06
Deze partij heeft geprobeerd
jouw data te benaderen.

653    00:39:14:09    00:39:17:04
Dat is de discussie over die slimme meters
die we net hadden.

654    00:39:17:07    00:39:20:17
Mensen zijn bang dat die slimme meter
uitgelezen of gehackt wordt...

655    00:39:20:20    00:39:25:06
en dat men dan kan zien dat je staat te
douchen of dat je 'n week op vakantie bent.

656    00:39:25:09    00:39:27:10
Het zou mooi zijn als je gewoon kan zeggen:

657    00:39:27:13    00:39:30:09
Ik wil met die persoon of partij
m'n data wel gedeeld hebben.

658    00:39:30:12    00:39:35:01
Daar zijn we binnen het instituut
al 1,5 jaar mee bezig, met de banken ook.

659    00:39:35:04    00:39:38:15
We willen toe naar zelfbeschikking,
dat je straks je eigen wallet hebt...

660    00:39:38:18    00:39:41:20
waar dat dan ook staat,
op verschillende plekken.

661    00:39:41:23    00:39:47:06
En dat je zelf kan zeggen: Deze data wil ik
prima delen met TenneT of met Tesla...

662    00:39:47:09    00:39:49:01
of met welke partij dan ook.

663    00:39:49:04    00:39:51:14
Iedereen moet beheerder worden
van z'n eigen wallet.

664    00:39:51:17    00:39:54:22
En zelf de luikjes kunnen openzetten
of niet kunnen openzetten.

665    00:39:55:00    00:39:58:11
Met een kleine beperking. Er zijn
natuurlijk een aantal dingen die moeten.

666    00:39:58:14    00:40:02:12
Er zijn ook wettelijke taken, netbeheerders
hebben ook een wettelijke taak.

667    00:40:02:15    00:40:05:19
Je moet ook regelen dat ze wel
die wettelijke taak kunnen uitvoeren.

668    00:40:05:22    00:40:07:23
Dan is het fijn
als je een seintje krijgt...

669    00:40:08:01    00:40:11:24
dat jouw netbeheerder, Liander of Enexis
jouw data heeft uitgelezen...

670    00:40:12:02    00:40:14:22
vanwege een storing, vanwege een event
of weet ik veel wat.

671    00:40:15:00    00:40:18:17
Ja, het is een zeer intensieve samenwerking
tussen heel veel marktpartijen.

672    00:40:18:20    00:40:23:19
Maar een overheid die wil reguleren, die
zichzelf ook een beetje moet uitvinden...

673    00:40:23:22    00:40:28:15
van hoe doen we dat,
is dat een ingewikkeld spanningsveld?

674    00:40:28:18    00:40:33:23
Wat denk je wat ik nu zeg? Ja.

675    00:40:34:01    00:40:37:02
Ja. Maar wat is het spanningsveld?
Is het vooral ingewikkeld?

676    00:40:37:05    00:40:40:09
Of zijn er inhoudelijk
ook heel veel discussies...

677    00:40:40:12    00:40:42:14
over waar en hoe ver
de overheid wil gaan...

678    00:40:42:17    00:40:45:06
met reguleren of hoeveel ruimte
ze aan de markt willen geven.

679    00:40:45:09    00:40:48:11
Natuurlijk, en dat zijn gelukkig
geen afwegingen...

680    00:40:48:14    00:40:51:10
waar wij als toezichthouder over gaan.

681    00:40:51:13    00:40:58:13
Dat is echt het publieke of het politieke
domein en het domein van het beleid.

682    00:40:58:16    00:41:02:24
Die moet vooral daar ook gemaakt worden
die afweging.

683    00:41:03:02    00:41:05:24
Maar goed,
vanuit onze toezichthoudende rol...

684    00:41:06:02    00:41:09:21
kunnen we natuurlijk wel agenderen en
signaleren waar die spanningsvelden zitten.

685    00:41:09:24    00:41:14:18
Nou, ze liggen hier op tafel en in die zin
doen wij natuurlijk ook graag mee...

686    00:41:14:21    00:41:18:03
om mee te denken, na te denken
over wat is dan een goed afsprakenkader.

687    00:41:18:06    00:41:21:07
Maar wij kijken ook vooral
als toezichthouder...

688    00:41:21:10    00:41:27:14
naar een goede risicobeoordeling
bijvoorbeeld van de energiesector.

689    00:41:27:17    00:41:33:15
En hoe volwassen is de sector? Gelukkig
kan ik zeggen een hele volwassen sector.

690    00:41:33:18    00:41:36:02
Maar risicomanagement.

691    00:41:36:05    00:41:40:08
Zijn je toegangsprotocollen,
we hadden het er net al over, op orde?

692    00:41:40:11    00:41:45:00
Eigenlijk hele simpele dingen
als je identificatie, je authenticatie...

693    00:41:45:03    00:41:50:01
autorisatie, je login. Is je basis op orde?

694    00:41:50:04    00:41:57:21
Je supply management, patch management. Een
aantal termen die ik noem waarvan ik denk:

695    00:41:57:24    00:42:02:11
Hé, dat zijn eigenlijk basiszaken,
op orde...

696    00:42:02:14    00:42:08:00
want dan pas, als je dat op orde hebt, kun
je ook die ingewikkelde vraagstukken aan.

697    00:42:08:03    00:42:13:23
En dan hebben we het vaak over actieve,
dan wel passieve dreigingen.

698    00:42:14:01    00:42:16:23
Actieve dreiging, statelijke akkoorden,
criminelen.

699    00:42:17:01    00:42:19:24
Precies of inderdaad gewoon
menselijke fouten...

700    00:42:20:02    00:42:26:02
omdat consumenten of gebruikers
van je product onhandig iets doen.

701    00:42:26:05    00:42:30:09
En jeetje, dat heeft een soort
domino-effect in je hele systeem.

702    00:42:30:12    00:42:35:12
Dat wil je voorkomen
en daar kijken wij met name ook naar.

703    00:42:35:15    00:42:39:06
Dus met die twee kanten
heb je dus ja, een stelsel toezicht...

704    00:42:39:09    00:42:42:21
maar ook de basis op orde,
daar begint het eigenlijk mee.

705    00:42:42:24    00:42:46:01
Eelco, ik wil heel graag naar jou toe,
want er komen vragen binnen.

706    00:42:46:04    00:42:49:13
En je hebt ook nog polls voor ons
die ook inhaken op dit thema.

707    00:42:49:16    00:42:53:22
Ja, absoluut en ik wil even beginnen
met die tweede poll die we wel kunnen doen.

708    00:42:54:00    00:42:57:22
We hebben het hier aan tafel gehad over
de relatie tussen de markt en de overheid.

709    00:42:58:00    00:43:00:19
En daar gaat precies deze poll over
en de vraag luidt:

710    00:43:00:22    00:43:04:11
Wat is nou nodig om die digitale
ecosystemen rondom de energietransitie...

711    00:43:04:14    00:43:06:08
goed te laten functioneren?

712    00:43:06:11    00:43:10:06
Is dat optie A:
Marktwerking is daarbij voldoende?

713    00:43:10:09    00:43:15:05
Laat bedrijven dat onderling
goed uitzoeken.

714    00:43:15:08    00:43:20:16
Of optie B: Is er toch regulering nodig
vanuit de overheid?

715    00:43:20:19    00:43:22:11
Terwijl u nadenkt over deze vraag...

716    00:43:22:14    00:43:25:12
pik ik er even een vraag
van een van de deelnemers uit.

717    00:43:25:15    00:43:29:18
Er is bijvoorbeeld ene Harold
die vraagt hoe de samenwerking gaat zijn...

718    00:43:29:21    00:43:32:10
tussen alle verschillende toezichthouders
in Nederland.

719    00:43:32:13    00:43:37:07
Nou, Angeline.
-Nou, dat is een hele belangrijke vraag.

720    00:43:37:10    00:43:42:13
In ieder geval de rijksinspecties,
toezichthouders...

721    00:43:42:16    00:43:46:04
wij werken intensief samen
op in ieder geval twee onderwerpen.

722    00:43:46:07    00:43:50:02
Op cyberveiligheid
hebben we de handen ineengeslagen.

723    00:43:50:05    00:43:54:10
Zitten we bijeen ook
en werken we casussen uit.

724    00:43:54:13    00:43:58:20
Bespreken we die ook, wat we tegenkomen
in het toezichtsveld en bij...

725    00:43:58:23    00:44:01:21
ik zeg altijd maar
de onder toezicht genietenden.

726    00:44:01:24    00:44:07:00
Gestelden dat klinkt zo zwaar.
Ik weet niet hoe je je voelt hier.

727    00:44:07:03    00:44:10:17
We genieten daar dagelijks van.
-Kijk. Mooi te horen.

728    00:44:10:20    00:44:12:20
Op het gebied van cyberveiligheid...

729    00:44:12:23    00:44:15:16
maar ook op het gebied van AI,
kunstmatige intelligentie.

730    00:44:15:19    00:44:18:23
Toezicht met en door AI
is ook een heel belangrijk onderwerp.

731    00:44:19:01    00:44:24:07
Nou ja, datagedreven economie, data
is een ongelooflijk belangrijke grondstof.

732    00:44:24:10    00:44:29:02
Het menselijk kapitaal en data, dat zijn
eigenlijk de twee belangrijkste pijlers.

733    00:44:29:05    00:44:33:09
En ook, hoe gaan we daar op een goede
manier mee om, ook in het toezicht.

734    00:44:33:12    00:44:37:01
We hebben ook de handen ineengeslagen
en werken we met elkaar samen.

735    00:44:37:04    00:44:40:12
Maar ook wij zijn hierin lerend.
En niet alleswetend.

736    00:44:40:15    00:44:43:11
Dan heb je elkaar dus nodig.
-Wat merk je dan in de praktijk?

737    00:44:43:14    00:44:45:19
Werken die toezichthouders samen?

738    00:44:45:22    00:44:48:24
Dat zou wel wat verbetering behoeven
wat mij betreft.

739    00:44:49:02    00:44:52:09
Noem dan één verbeterpunt?
-Een verbeterpunt is bijvoorbeeld...

740    00:44:52:12    00:44:55:20
dat wij als sector onder toezicht staan
van een aantal toezichthouders.

741    00:44:55:23    00:44:59:03
Agentschap Telecom is er een van
en Autoriteit Consument en Markt.

742    00:44:59:06    00:45:03:12
Autoriteit Persoonsgegevens is er een van,
en dat wil niet altijd even...

743    00:45:03:15    00:45:05:20
Persoonsgegevens
is een heel belangrijke issue.

744    00:45:05:23    00:45:08:09
Maar we hebben ook te maken
met de elektriciteitswet.

745    00:45:08:12    00:45:11:01
En hier en daar wringt dat wel eens.

746    00:45:11:04    00:45:15:04
Dus dat genieten is absoluut het geval,
en soms is dat wat minder...

747    00:45:15:07    00:45:17:12
maar daar moet je het gesprek over aangaan.

748    00:45:17:15    00:45:20:01
Dat is ook wat Angeline zegt,
daar ben ik blij mee...

749    00:45:20:04    00:45:23:12
dat is ook iets wat we met z'n allen
moeten ontwikkelen en leren...

750    00:45:23:15    00:45:28:02
want we komen van beperkter toezicht,
een beperkter stelsel...

751    00:45:28:05    00:45:31:23
naar een veel complexer geheel, en daar
hoort ook een ander soort toezicht bij.

752    00:45:32:01    00:45:34:02
Dus dat leren we denk ik ook met z'n allen.

753    00:45:34:05    00:45:36:15
En in Nederland kunnen we daar
heel trots op zijn...

754    00:45:36:18    00:45:40:18
dat we heel goed samenwerken, ook met zowel
de politiek als met de toezichthouders.

755    00:45:40:21    00:45:43:03
Dat is in Europa wel anders.
-Mooi om te horen.

756    00:45:43:06    00:45:47:03
Ik ga even naar de uitslag van de poll
die Eelco net aan jullie heeft voorgelegd.

757    00:45:47:06    00:45:51:10
Namelijk een Noord-Koreaanse uitslag:
92 procent: regulering is nodig.

758    00:45:52:16    00:45:54:15
Bart, is er eigenlijk een spanningsveld...

759    00:45:54:18    00:45:57:24
dat de mensen in de markt zeggen:
We moeten reguleren.

760    00:45:58:02    00:46:01:11
En de mensen bij de overheid zeggen:
We willen ruimte laten aan de markt.

761    00:46:01:14    00:46:04:17
Of daar spanning tussen is?
-Of daar een soort vreemde paradox is.

762    00:46:05:20    00:46:07:20
Zie je daar iets van in de praktijk?

763    00:46:07:23    00:46:11:13
Een spanningsveld van:
Ja, we willen gereguleerd worden...

764    00:46:11:16    00:46:14:14
want we vliegen de bocht uit,
en tegelijkertijd...

765    00:46:16:15    00:46:21:10
laat ons ons ding doen. Ja, daar zit
wel een gezonde spanning, denk ik.

766    00:46:21:13    00:46:25:02
Maar ik denk wel dat het nodig is...

767    00:46:25:05    00:46:27:14
dat publiek-privaat met elkaar samenwerkt.

768    00:46:27:17    00:46:32:09
En je moet af en toe
het bedrijfsleven lekker loslaten...

769    00:46:32:12    00:46:34:22
en tegen nieuwe dingen aan laten lopen...

770    00:46:35:00    00:46:37:09
rondom wet- en regelgeving,
maar dat is nu te veel.

771    00:46:37:12    00:46:43:12
Het loopt nu, vind ik, al decennialang
qua digitaliseren aardig uit de klauwen.

772    00:46:43:15    00:46:46:14
Dus we laten het te veel los als overheid.
Dat is jouw stelling.

773    00:46:46:17    00:46:49:20
We gaan even naar de digitale ecosystemen
die je geschetst hebt.

774    00:46:49:23    00:46:52:10
Die we dus nodig hebben
voor die energietransitie.

775    00:46:52:13    00:46:57:13
Is daar een soort regierol? Want de titel
van dit webinar is: Wie heeft welke rol?

776    00:46:57:16    00:46:59:06
Is er een soort regisseur?

777    00:46:59:09    00:47:02:03
Een regisseur binnen ecosystemen
is wel heel wenselijk.

778    00:47:02:06    00:47:05:15
Dat is een van vier belangrijke rollen...
-Jouw voorbeeld in Den Bosch...

779    00:47:05:18    00:47:09:03
kun je er een aanwijzen die duidelijk
de regisseur van dat project is?

780    00:47:09:06    00:47:12:07
Ja, dat had de gemeente Den Bosch
moeten zijn.

781    00:47:12:10    00:47:17:16
Helaas stapte die eruit en dan krijg je dus
dat men naar elkaar gaat kijken.

782    00:47:17:19    00:47:19:20
Waarom vind je dat 't
de gemeente moet zijn?

783    00:47:19:23    00:47:24:14
Nou, in dit geval is het de gemeente.
Je kunt natuurlijk ook zeggen van...

784    00:47:24:17    00:47:28:05
je kan als Enexis naar voren stappen,
maar er is een partij nodig...

785    00:47:28:08    00:47:32:06
die zorgt voor de orkestratie,
dus die voor de randvoorwaarden zorgt...

786    00:47:32:09    00:47:36:11
Het interessante aan de analogie met een
echt ecosysteem is: Daar is geen regisseur.

787    00:47:36:14    00:47:39:18
Dat zou je denken.
-Het is een samenhang van dieren...

788    00:47:39:21    00:47:42:17
en planten en klimaat in hun omgeving.
-Dat zou je denken...

789    00:47:42:20    00:47:48:02
maar ook daar zijn regisseurs.
Vogels eten wat, vliegen weg, poepen wat...

790    00:47:48:05    00:47:51:15
en dan ligt daar ineens weer een zaadje
waar een nieuwe boom uit komt.

791    00:47:51:18    00:47:53:11
Dat is ook een soort regierol.

792    00:47:53:14    00:47:57:23
Maar helaas hebben de mensen
veel meer regie nodig en sturing...

793    00:47:58:01    00:48:01:06
dus business en digitale ecosystemen
hebben dat veel meer nodig.

794    00:48:01:09    00:48:03:20
Dus je antwoord is:
Er moet een regisseur zijn.

795    00:48:03:23    00:48:08:11
Dat moet iemand zijn die dus de andere
rollen in het ecosysteem kan sturen.

796    00:48:08:14    00:48:12:16
En die als een scheidsrechter ook
een beetje de regels bewaakt. Nee, Klaas?

797    00:48:12:19    00:48:15:20
Ik ben het niet met je eens.
Niet sturen, je moet het faciliteren.

798    00:48:15:23    00:48:19:18
Een van de dingen die wij als beheerder
van het afsprakenstelsel nastreven...

799    00:48:19:21    00:48:21:16
is juist het faciliteren van de markt.

800    00:48:21:19    00:48:24:24
Zorgen dat marktpartijen gewoon
dat kunnen doen waar ze goed in zijn.

801    00:48:25:02    00:48:28:04
Namelijk producten aanbieden,
producten ontwerpen, innovaties doen.

802    00:48:28:07    00:48:30:09
Dat kunnen wij niet.
Als ik kijk naar TenneT.

803    00:48:30:12    00:48:33:20
We hebben die markt nodig
om juist de producten aan te leveren.

804    00:48:33:23    00:48:37:00
Een voetbalscheidsrechter stuurt niet,
maar reguleert.

805    00:48:37:03    00:48:40:08
Die zorgt dat iedereen binnen de lijnen
voetbalt, zich aan de regels houdt.

806    00:48:40:11    00:48:43:01
Maar de creatieve voetballers
mogen hun eigen ding doen.

807    00:48:43:04    00:48:45:19
Als je de regels overtreedt,
krijg je een gele kaart...

808    00:48:45:22    00:48:48:13
en als je al te grof tekeer gaat,
dan word je verwijderd.

809    00:48:48:16    00:48:52:14
Dus zo'n type regisseur moet er
dus wel zijn in een digitaal ecosysteem?

810    00:48:52:17    00:48:54:04
Minimaal.
-Een soort scheidsrechter.

811    00:48:54:07    00:48:55:24
Dat hebben we ook keurig geregeld.

812    00:48:56:02    00:48:58:16
Als ik naar het afsprakenstelsel kijk
in de energiesector...

813    00:48:58:19    00:49:01:17
dan hebben we de BAS,
als beheerder van het afsprakenstelsel...

814    00:49:01:20    00:49:03:17
en dan hebben we daar de toezichthouder.

815    00:49:03:20    00:49:05:16
Dat is stap één.
-Precies.

816    00:49:05:19    00:49:08:22
Maar is hier een probleem dan?
Als het zo geregeld is, dan...

817    00:49:09:00    00:49:10:21
Nee, dan zijn we er nog niet...

818    00:49:10:24    00:49:14:22
want organisaties moeten ook werken
volgens bepaalde ecosysteemprincipes.

819    00:49:15:00    00:49:19:12
Dus dat ze verder kijken dan
hun eigen contract of afdeling groot is.

820    00:49:19:15    00:49:23:01
Hoe krijgen we dat dan voor elkaar?
-Door ze op te leiden.

821    00:49:23:04    00:49:29:01
Door mensen duidelijk te maken van:
Prima dat je werkt in supply chains...

822    00:49:29:04    00:49:31:19
daar verandert niks aan,
prima dat je diensten levert...

823    00:49:31:22    00:49:35:01
maar weet ook dat je vanuit
ecosysteemprincipes moet werken...

824    00:49:35:04    00:49:38:19
en daar hebben we nog niet
heel veel kaas van gegeten.

825    00:49:38:22    00:49:43:10
Steeds meer bedrijven doen dat. ASML is
een schoolvoorbeeld van een organisatie...

826    00:49:43:13    00:49:49:21
die besteedt 85 procent
van het bouwen van hun chipmachines uit...

827    00:49:49:24    00:49:54:18
aan iets van 3600 toeleveranciers.
Zij werken vanuit ecosysteemprincipes...

828    00:49:54:21    00:49:57:15
dus zij weten dat alle partijen
in hun ecosysteem...

829    00:49:57:18    00:50:00:24
tot de kleine R&D-partij aan toe
een belangrijke rol spelen.

830    00:50:01:02    00:50:04:16
Als zo'n kleine partij omvalt,
dan is het hele ecosysteem in gevaar.

831    00:50:04:19    00:50:08:12
Dat soort principes hanteren ze,
dus ze zorgen er ook wel voor dat...

832    00:50:08:15    00:50:12:18
Klein voorbeeldje: Bij een van de partijen
was brand uitgebroken.

833    00:50:12:21    00:50:15:16
De ecosysteempartijen
schakelden meteen op...

834    00:50:15:19    00:50:20:12
om ervoor te zorgen dat de een
ruimtes bood, een andere weer laptops...

835    00:50:20:15    00:50:24:13
In plaats van dat ze hem in z'n eigen
ondernemersrisico gaar laten koken.

836    00:50:24:16    00:50:29:08
Precies, ja. En dat is echt
een fundamenteel andere manier van denken.

837    00:50:29:11    00:50:31:19
En dat moet er dus ook
in de energietransitie in.

838    00:50:31:22    00:50:35:01
Dus je hebt regulering nodig,
maar ook een andere manier van denken.

839    00:50:35:04    00:50:38:12
Ik weet zeker dat Eelco ook weer
een pollvraag direct live kan zetten...

840    00:50:38:15    00:50:41:07
die ook gaat over die rol
van de toezichthouder...

841    00:50:41:10    00:50:44:09
en dan ben ik benieuwd
naar Angeline haar reactie daarop.

842    00:50:44:12    00:50:48:18
Zeker. De derde poll gaat inderdaad over
of u het ermee eens bent of niet...

843    00:50:48:21    00:50:54:11
dat er een stevige toezichthouder nodig is
om die energietransitie te faciliteren.

844    00:50:54:14    00:50:58:19
Klik op A als u vindt dat er wel degelijk
een stevige toezichthouder nodig is...

845    00:50:58:22    00:51:01:23
of B als u denkt
dat dat ook wel een tandje minder kan.

846    00:51:02:01    00:51:03:23
Terwijl u nadenkt over de vraag...

847    00:51:04:01    00:51:08:07
Ik heb vanuit het publiek
ook vragen die gaan over die toezichtsrol.

848    00:51:08:10    00:51:11:00
Ene Jaap die zich afvraagt
of Agentschap Telecom...

849    00:51:11:03    00:51:14:17
wel genoeg toezichthouders heeft
om die toezichtsrol te vervullen.

850    00:51:14:20    00:51:18:08
De vraag gaat met name over de WIBON,
het graven in de grond.

851    00:51:18:11    00:51:20:13
Het mag van mij ook wel wat breder.

852    00:51:20:16    00:51:23:16
En ik doe er meteen een tweede achteraan,
want dat sluit wel aan:

853    00:51:23:19    00:51:28:06
Ene Jaap-Jan vraagt zich af
of het aantal onder toezicht staanden...

854    00:51:28:09    00:51:33:20
onder toezicht genietenden, hoe zich dat
ontwikkelt. Groeit dat aantal heel snel?

855    00:51:33:23    00:51:36:19
Mooi. Dank je wel. De pollvraag inderdaad.

856    00:51:36:22    00:51:39:23
Stevige toezichthouders essentieel
voor het digitale ecosysteem...

857    00:51:40:01    00:51:42:22
daar gaat de pollvraag over,
niet over de energietransitie zelf.

858    00:51:43:00    00:51:46:22
Het digitale ecosysteem. Geef ons antwoord.
Ja, de vragen dan. Heb je genoeg mensen?

859    00:51:47:22    00:51:50:07
Dat is altijd zo flauw, hè,
om te zeggen van niet.

860    00:51:50:10    00:51:54:02
Maar wij zijn een kleine,
hoogwaardige organisatie...

861    00:51:54:05    00:51:57:17
met een hoog kennisniveau en professionals.

862    00:51:57:20    00:52:02:11
En kijk, we hebben absoluut niet de illusie
dat we op ieder moment...

863    00:52:02:14    00:52:08:23
iedere minuut van de dag daar kunnen zijn
waar een calamiteit optreedt...

864    00:52:09:01    00:52:10:17
dus wij kijken ook risico gestuurd.

865    00:52:10:20    00:52:13:20
En dat is ook de enige manier
om dat op een goeie manier te doen.

866    00:52:13:23    00:52:16:15
Hoe bepaal je dan die risico's?
Met algoritmes?

867    00:52:16:18    00:52:20:22
Nog niet, maar ook natuurlijk...
Nog niet met algoritmes.

868    00:52:21:00    00:52:24:01
Ook wij natuurlijk
steeds meer datagedreven.

869    00:52:24:04    00:52:26:11
Kijk bijvoorbeeld inderdaad
naar de graafsector.

870    00:52:26:14    00:52:32:07
Ik weet niet hoeveel schoppen in de grond
gaan iedere dag, dat is ongelofelijk.

871    00:52:32:10    00:52:37:13
Maar daar hebben wij ook een risicokaart
gemaakt, overigens ook samen met de sector.

872    00:52:37:16    00:52:41:14
Dat is ook heel belangrijk, om ook te zien:
Waar treden die risico's op?

873    00:52:41:17    00:52:46:09
En dat kan best nog wel een tandje beter,
vinden we, even richting de graafsector...

874    00:52:46:12    00:52:51:14
richting de grondroerders
en met name ook hun onderleveranciers...

875    00:52:51:17    00:52:56:06
maar daar zijn we op zich best kritisch,
maar risico gestuurd.

876    00:52:56:09    00:53:00:05
Dus je zult 't risico gestuurd moeten doen,
ook met behulp van data en technologie.

877    00:53:00:08    00:53:04:04
Ik wil je wel waarschuwen dat dat bij de
toeslagenaffaire een beetje mis is gegaan.

878    00:53:04:07    00:53:07:23
Dus dat je daar algoritmes op een slimme
manier inzet en niet discrimineert.

879    00:53:08:01    00:53:11:03
Zeker.
-Dat kan ook in het bedrijfsleven gebeuren.

880    00:53:11:06    00:53:15:22
Het is misschien niet alleen
aan huishoudens voorbehouden.

881    00:53:16:00    00:53:19:03
De groei. Groeit het
onder toezicht genietende?

882    00:53:19:06    00:53:24:04
Ja, dat groeit. We hebben net
de energieproducenten ook toegevoegd.

883    00:53:24:07    00:53:28:09
Je spreekt het heel blij uit.
-Ja, dat is toch gewoon hartstikke mooi.

884    00:53:28:12    00:53:32:11
Cloud dienstverleners, energieproducenten.

885    00:53:32:14    00:53:34:18
Je kan de vraag
op twee manieren interpreteren.

886    00:53:34:21    00:53:38:05
Groeit het aantal partijen waar je toezicht
op moet houden? Antwoord: ja.

887    00:53:38:08    00:53:42:15
Groeit ook het aantal probleemgevallen
wat je tegenkomt als je toezicht houdt?

888    00:53:42:18    00:53:46:23
Dat is weer zo'n vraag waarvan ik zeg:
Wat denk je wat ik dan nu ga antwoorden?

889    00:53:47:01    00:53:49:08
Ik weet het oprecht niet.
-Nou, natuurlijk ja.

890    00:53:49:11    00:53:56:08
Hoe dieper je in de materie gaat, hoe meer
onder toezicht genietenden er komen.

891    00:53:56:11    00:53:59:02
Maar ook, hoe meer samenhang
je constateert...

892    00:53:59:05    00:54:05:00
in de vraagstukken die voor ons liggen.
Dan kom je ook diverse problemen tegen.

893    00:54:05:03    00:54:08:03
En als je meer coronatesten doet,
krijg je ook meer besmettingen.

894    00:54:08:06    00:54:10:14
Ja, zoiets. Wij kijken met name naar...

895    00:54:10:17    00:54:14:05
Voor de energiesector hebben we dit jaar,
of volgend jaar, gaan we zeggen...

896    00:54:14:08    00:54:17:06
echt focus op
business continuïteit management.

897    00:54:17:09    00:54:20:23
Gewoon echt, dat is nu topprioriteit.

898    00:54:21:01    00:54:26:11
Richting de telecomsector kijken we met
name naar telecomsecurity, cyberrisico's.

899    00:54:26:14    00:54:31:01
Ook politiek. Burgers zeggen ook:
Is het allemaal veilig?

900    00:54:31:04    00:54:35:02
Zijn de netwerken veilig?
Dus daar gaan wij ook op investeren.

901    00:54:35:05    00:54:38:06
Echt onder de motorkap kijken,
zeg ik wel eens.

902    00:54:38:09    00:54:43:03
Van hoe zitten die netwerken in elkaar
bij de telecomoperators?

903    00:54:43:06    00:54:48:03
En cyberrisico's, ik noemde het al.
Actieve, dan wel passieve dreigingen.

904    00:54:48:06    00:54:51:17
Hoe is dat op orde en dan zeg ik altijd
maar, ik zei dat niet voor niks...

905    00:54:51:20    00:54:54:06
je basis op orde,
als we dat nou eens even krijgen...

906    00:54:54:09    00:54:58:09
als digitale mainport
die we toch zijn als Nederland.

907    00:54:58:12    00:55:01:03
Dat scheelt al ongelofelijk veel.
-Dus dat is belangrijk?

908    00:55:01:06    00:55:04:07
Heel belangrijk. Daar hameren we op.
-De uitkomst van dit webinar.

909    00:55:04:10    00:55:08:01
We hameren op de uitkomst op orde.
Eelco, de uitslag van de poll.

910    00:55:08:04    00:55:12:18
Ben ik wel benieuwd naar en of je nog een
laatste mooie vraag hebt van een kijker.

911    00:55:12:21    00:55:16:24
Ja, zeker. De uitslag van de poll
is overduidelijk. Het overgrote deel...

912    00:55:17:02    00:55:19:23
Noord-Koreaans?
-Ja, weer Noord-Koreaans.

913    00:55:20:01    00:55:23:21
Maar ook Noord-Koreaans in de zin dat er
een stevige toezichthouder gewenst wordt.

914    00:55:23:24    00:55:27:01
Ik moet zeggen,
mij verrast de uitkomst wel een beetje.

915    00:55:27:04    00:55:31:20
Voor je laatste vraag, ik heb een leuke
binnengekregen op de valreep van Michiel.

916    00:55:31:23    00:55:35:11
Die opmerkt dat in de telecommarkt
de overheid heeft bepaald...

917    00:55:35:14    00:55:37:13
dat producten van bepaalde leveranciers...

918    00:55:37:16    00:55:41:06
niet in de kern van het netwerk
gebruikt mogen worden.

919    00:55:41:09    00:55:44:24
Ook in de energiemarkt hebben we
te maken met leveranciers vanuit...

920    00:55:45:02    00:55:48:11
laten we het beestje maar
bij de naam noemen, uit China.

921    00:55:48:14    00:55:52:10
Gaat diezelfde ontwikkeling,
het verbod op bepaalde leveranciers...

922    00:55:52:13    00:55:55:16
zich ook voortzetten in de energiemarkt,
is de vraag?

923    00:55:55:19    00:55:58:05
Interessant, die vraag
kan aan velen gesteld worden.

924    00:55:58:08    00:56:01:07
Is dat iets waar je naar kijkt
in een afsprakenstelsel?

925    00:56:01:10    00:56:03:19
Dat je ook kijkt naar leveranciers...

926    00:56:03:22    00:56:07:15
die dan dus met producten of diensten
in het systeem komen?

927    00:56:07:18    00:56:09:23
Niet op dit niveau.
Dat hangt van het niveau af.

928    00:56:10:01    00:56:12:12
We hebben het vooral over
het digitale afsprakenstelsel.

929    00:56:12:15    00:56:16:08
Dit gaat meer over de producten en ik snap
dat daar wel naar gekeken mag worden.

930    00:56:16:11    00:56:19:24
Alle Chinese zonnepanelen en dergelijke,
wat daar allemaal mee kan gebeuren.

931    00:56:20:02    00:56:22:14
Zo'n zonnepaneel is het probleem niet,
maar de omvormers.

932    00:56:22:17    00:56:24:06
Precies, omvormers.

933    00:56:24:09    00:56:29:10
Is dat iets wat ook een groeiende aandacht
heeft bij het agentschap?

934    00:56:29:13    00:56:34:10
Laat ik dan meteen zeggen, dat is
natuurlijk weer politiek en beleid bepaald.

935    00:56:34:13    00:56:38:23
Wij discrimineren niet.
Geen enkel land in deze.

936    00:56:39:01    00:56:41:15
Maar kijken steeds naar,
waar zit de risicodreiging.

937    00:56:41:18    00:56:46:22
Dat is ons vertrekpunt hoe we...
-Maar krijgt het groeiende aandacht...

938    00:56:47:00    00:56:52:00
wat voor producten er ook op de markt komen
die onderdeel worden van onze ecosystemen.

939    00:56:52:03    00:56:57:07
Ja, zeker, dat is wat ik ook zei,
we kijken naar...

940    00:56:57:10    00:57:01:23
Wij zijn de instantie die certificeren
en standaardiseren op het gebied van 5G...

941    00:57:02:01    00:57:06:11
en producten en diensten,
ook op het gebied van de cloud.

942    00:57:06:14    00:57:11:08
Dus zullen wij kritisch kijken of
wie dan ook iets hier op de markt brengt...

943    00:57:11:11    00:57:13:12
of men voldoet aan die standaarden.

944    00:57:13:15    00:57:18:16
En dan maakt het niet uit uit welk land
het komt, als het maar voldoet.

945    00:57:18:19    00:57:21:09
Precies, jullie kunnen er
als agentschap nooit over gaan...

946    00:57:21:12    00:57:23:21
dat als een product
aan alle standaarden voldoet...

947    00:57:23:24    00:57:27:10
maar het komt van een Chinese partij
waar geopolitiek allerlei onrust over is...

948    00:57:27:13    00:57:29:22
daar gaan jullie niet over.
Dat is aan de politiek.

949    00:57:30:00    00:57:32:08
Tuurlijk, aan geopolitiek doen we niet.

950    00:57:32:11    00:57:37:20
Maar we zijn ons natuurlijk wel bewust
van de discussies die daarop spelen.

951    00:57:37:23    00:57:40:09
Bart, tot slot, de centrale vraag
in dit webinar was:

952    00:57:40:12    00:57:43:12
Wie heeft nou welke rol
als het gaat over die ecosystemen?

953    00:57:43:15    00:57:47:00
Als ik er door mijn oogharen naar terugkijk
de afgelopen drie kwartier...

954    00:57:47:03    00:57:51:15
hebben we allerlei partijen behandeld,
de toezichthouder, de marktpartijen.

955    00:57:51:18    00:57:56:15
Laten we zeggen, de semioverheidspartijen
de energienetwerkpartijen...

956    00:57:56:18    00:57:59:15
maar ook de consument
is heel eventjes aan bod geweest.

957    00:57:59:18    00:58:02:22
Dan heb je ze bijna allemaal.
Is er nog een partij gemist eigenlijk?

958    00:58:03:00    00:58:07:07
Nou ja, je hebt, als je kijkt
naar een natuurlijk ecosysteem...

959    00:58:07:10    00:58:10:16
heb je vier rollen:
De producent, de consument...

960    00:58:10:19    00:58:14:09
de orchestrator, dus de regisseur
en de decomposer.

961    00:58:14:12    00:58:18:13
Daar hebben we geen aandacht aan besteed,
maar daar kunnen we nog 'n dag over praten.

962    00:58:18:16    00:58:21:04
Dus we zijn van alles aan het opbouwen.

963    00:58:21:07    00:58:24:24
Wat doen we als dingen end of life zijn
of als data end of life is.

964    00:58:25:02    00:58:27:19
Ja, dus je moet bij het inrichten
van zo'n ecosysteem...

965    00:58:27:22    00:58:30:07
al nadenken over
wat als ik dit niet meer gebruik?

966    00:58:30:10    00:58:34:08
Precies. Dat is de allerbelangrijkste les
om nog te leren van de natuur...

967    00:58:34:11    00:58:37:02
is dat we die decomposerrol
eens goed gaan invullen.

968    00:58:37:05    00:58:40:21
En dat missen we aan de digitale kant.
-Dat gaat over circulariteit ook?

969    00:58:40:24    00:58:44:11
Ja, ook, ja.
-In de verduurzamingsgesprekken.

970    00:58:44:14    00:58:48:18
De natuur heeft bijna geen waste omdat
alles weer omgezet wordt in nieuwe energie.

971    00:58:48:21    00:58:55:00
Als we dat kunnen realiseren, een goede
decomposerrol, dan word ik heel gelukkig.

972    00:58:55:03    00:59:00:21
Wauw, dat is in ieder geval
een bijzonder iets om mee te eindigen.

973    00:59:00:24    00:59:04:03
Wetende dat we hebben gepraat
over al die rollen in dat ecosysteem.

974    00:59:04:06    00:59:06:08
Maar dat we ook over
de lange-termijn toekomst...

975    00:59:06:11    00:59:09:05
van onze vrije en blije wereld
moeten nadenken.

976    00:59:09:08    00:59:11:19
En dan moeten we dus
over de decomposer nadenken.

977    00:59:11:22    00:59:14:21
Dank je wel voor deze slotinspiratie,
Bart van der Linden.

978    00:59:14:24    00:59:17:24
Klaas Hommes zat aan tafel
en Angeline van Dijk...

979    00:59:18:02    00:59:21:19
die de rest van de dag niet meer
aan tafel zit, maar natuurlijk volgt.

980    00:59:21:22    00:59:24:21
En ook nog eventjes straks
digitaal mee borrelt, weet ik.

981    00:59:24:24    00:59:27:17
Dank in ieder geval voor deze aftrap.
-Wel vroeg, borrelen.

982    00:59:27:20    00:59:30:08
Ik hou het bij een koffietje.
-Een koffietje.

983    00:59:30:11    00:59:34:07
Dank in ieder geval voor deze gezamenlijke
aftrap van Opstap Naar Weerbaarheid.

984    00:59:34:10    00:59:37:06
Jullie bijzondere symposium dag,
want we zijn aan het slot...

985    00:59:37:09    00:59:39:09
van in ieder geval dit eerste webinar.

986    00:59:39:12    00:59:42:18
En ik ga Eelco de vloer geven
om even uit te leggen hoe we doorgaan.

987    00:59:42:21    00:59:44:20
Want tussendoor gaan we koffie drinken.

988    00:59:44:23    00:59:47:14
Eind van de middag doen we inderdaad
dat borreltje erbij.

989    00:59:47:17    00:59:50:04
Koffie drinken en dat mogen jullie
met elkaar doen...

990    00:59:50:07    00:59:52:18
en ook de sprekers
die aan tafel hebben gezeten...

991    00:59:52:21    00:59:55:17
vinden jullie dan terug
bij de digitale koffieruimte.

992    00:59:55:20    00:59:59:15
Ik ga straks om half twaalf weer verder
met het verslimmen van het energienetwerk.

993    00:59:59:18    01:00:02:00
Tot straks. Eelco, de vloer is van jou.

994    01:00:02:03    01:00:06:12
Dank je wel, Maarten. Het eerste deel
van dit webinar is nu afgesloten.

995    01:00:06:15    01:00:09:06
Maar we gaan wel door
en u gaat door met de sprekers.

996    01:00:09:09    01:00:12:08
Met Klaas Hommes, Bart van der Linden
en Angeline van Dijk...

997    01:00:12:11    01:00:15:05
in een online netwerkomgeving.

998    01:00:15:08    01:00:18:09
En daar gebruiken we een bijzondere
tool voor, namelijk Wonder.

999    01:00:18:12    01:00:21:14
En de link voor Wonder
heeft u ontvangen in uw e-mail.

1000    01:00:21:17    01:00:25:23
De link verschijnt ook nog eens eventjes
ter herinnering in de chat.

1001    01:00:26:01    01:00:29:13
Nou, hoe werkt die tool Wonder?
Het is eigenlijk heel eenvoudig.

1002    01:00:29:16    01:00:33:20
Het werkt net als in een echt congres
waar u aan een koffietafel kan spreken...

1003    01:00:33:23    01:00:36:03
met mensen die u daar ter plekke ontmoet.

1004    01:00:36:06    01:00:41:13
Bent u in Wonder, dan bent u
als het ware een klein poppetje.

1005    01:00:41:16    01:00:46:06
Klik met de muis om uw poppetje te bewegen.
Komt u in de buurt van 'n andere persoon...

1006    01:00:46:09    01:00:50:21
een van de sprekers of deelnemers,
dan krijgt u een cirkel om u heen...

1007    01:00:50:24    01:00:52:16
en dan kunt u met elkaar in gesprek.

1008    01:00:52:19    01:00:55:00
Er is een beeldverbinding,
een audioverbinding.

1009    01:00:55:03    01:00:58:10
Dus u kunt netwerken, u kunt
alle vragen stellen aan de sprekers...

1010    01:00:58:13    01:01:03:14
die nog niet aan bod zijn geweest,
het is aan u om daar gebruik van te maken.

1011    01:01:03:17    01:01:07:12
Dus klik nu op die link,
zodat u naar de Wonder omgeving gaat.

1012    01:01:07:15    01:01:09:18
Volgt u later vandaag nog een webinar...

1013    01:01:09:21    01:01:13:24
dan heeft u daar een aparte link
voor ontvangen, een apart mailtje.

1014    01:01:14:02    01:01:18:04
Dus blijf niet hangen in dit scherm,
u blijft wel in deze omgeving...

1015    01:01:18:07    01:01:21:23
maar gaat naar een ander webinar,
zo meteen zie ik u daar terug.

1016    01:01:22:01    01:01:25:16
Dus voor nu, klik op die link
en ga lekker in gesprek met elkaar...

1017    01:01:25:19    01:01:29:22
en met Bart en met Klaas
en met Angeline. Dank u wel.