Onderzoek naar de slagvastheid van datakabels en kwaliteitseisen

Zij zijn ontevreden omdat zij aansprakelijk worden gesteld als een kabel beschadigd raakt door handmatig graafwerk, bijvoorbeeld met een schop. Bij zorgvuldig graven moet men vaak de bestaande infrastructuur eerst handmatig lokaliseren voordat men begint met graven. Daarnaast schrijft de CROW 500 voor dat men in risicogebieden met een schop moet voorsteken.

Een van de uitgangspunten van de Wibon is dat handmatig graafwerk niet onder de definitie van graafwerkzaamheden valt. In de memorie van toelichting van de Wibon staat dat handmatig graven meestal niet krachtig genoeg is om schade aan ondergrondse netten te veroorzaken. Bovendien wordt gemeld dat de meeste kabels en leidingen sterk genoeg zijn om de kracht van een schop te weerstaan.

Tabel 1: overzicht schades

Jaar	Totaal aantal schades kabels en leidingen	Totaal schades aan datakabels	Schades aan datakabels veroorzaakt door handmatige graafwerkzaamheden
2019	40561	20440	5599
2020	45102	24670	8101
2021	45682	25906	8160
2022	46799	26448	8948

De RDI is toezichthouder op de naleving van voorschriften van de Wet informatie-uitwisseling boven en ondergrondse netten en netwerken (Wibon). Het doel van deze wet is het voorkomen van graafschades waardoor de leveringszekerheid van essentiële diensten beter is geborgd. Naast een toezichthoudende taak hebben wij ook een signalerende taak voor de Wibon. Vanuit deze signalerende functie is vastgesteld dat de afgelopen jaren er een (absolute en relatieve) toename is in het aantal schades aan datakabels.

Onderzoek naar de kwaliteit van datakabels

Door de toename van schades en klachten hebben wij besloten een onderzoek uit te voeren naar de kwaliteit van datakabels. Dit onderzoek is uitgevoerd door Kiwa en afgestemd met het ministerie van Economische Zaken. Omdat het ministerie in het voorjaar van 2023 is gestart met de evaluatie van de Wibon kunnen de resultaten van dit onderzoek daarbij betrokken worden. Alle belangrijke netbeheerders van datakabels hebben informatie verstrekt voor dit onderzoek.

Resultaten van het onderzoek

Uit het onderzoek van Kiwa blijkt dat er grote verschillen zijn in de robuustheid van verschillende soorten kabels. Vooral 'direct buried' glasvezelkabels en geblazen glasvezelkabels in losse microducts zijn hoogstwaarschijnlijk niet bestand tegen een handmatige graafbeweging van een schop. Dunne coaxkabels zijn ook gevoelig voor schade.

Bundels van losse kabels en microductbundels zijn waarschijnlijk beter bestand tegen handmatig graven. Sommige kabels worden beschermd met een beschermband of waarschuwingslint, wat enige bescherming biedt, maar deze kunnen worden verwijderd of verkeerd teruggeplaatst tijdens graafwerkzaamheden. Het gebruik van mantelbuizen met dikkere PE-wanden biedt wel een permanente bescherming.

Vervolgonderzoek

Het onderzoek geeft aan dat in theorie bepaalde datakabels (al dan niet met beschermende maatregelen) beschadigd kunnen worden door enkel handmatige graafbewegingen. Daarom gaat Kiwa, op ons verzoek, een testmethode ontwikkelen om de praktijksituatie goed na te bootsen en te testen welke kabels onvoldoende robuust zijn. Zij testen dan een aantal kabels waarvan de theoretische robuustheid nu onvoldoende is. Deze tests zullen helpen om beter te begrijpen welke kabels verbeterd moeten worden om schade door handmatig graven te voorkomen.